________________
ઇન્દ્રિય-જય
૧૫ દ્રવ્ય-પ્રાણોને હરનાર વિષ કરતાં પણ વિષયરૂપી વિષ અધિક ભયાનક છે. કારણ કે વિષપાન તે એક ભવને અંત આણનારું નીવડે છે, જ્યારે વિષયનું ધ્યાન અને સેવન તે જીવને ભવોભવને વિષે રખડાવી–રઝળાવીને અપાર યાતનાઓને શિકાર બનાવે છે. - એમ કહી શકાય કે ઉજજવળ આરાધનામય જીવનનું ગળું ઘેટી. નાંખવામાં જે ભાગ, પાંચ ઈન્દ્રિયના વિષયમાંની રુચિ ભજવે છે, તેને નિર્મળ પૂર્ણચન્દ્રને ઢાંકી દેતા કાળા વાદળની ઉપમા પણ ઓછી પડે
- જે પ્રાણી અલ્પ એવા વિષયસુખની ખાતર મહાન એવા મનુષ્ય ભવને હારી જાય છે, તે પ્રાણી તુચ્છ એવી સખની ખાતર અમૂલ” એવા ગશીર્ષ ચંદનને બાળી નાખે છે. બેકડાની ખાતર ઐરાવણ હસ્તીને વેચી નાંખે છે અથવા એરંડાના વૃક્ષની ખાતર કલ્પવૃક્ષને ઊખેડી નાંખે છે
વિષત્પત્તિના બીજભૂત ગાદિ દોષના વિકારે આત્માને જે દુઃખ આપે છે. તે દુઃખ આપવાની તાકાત કોપાયમાન શત્રુમાં, વિષમાં, પિશાચમાં કે વેતાલમાં પણ નથી અને પ્રજવલિત થએલા હુતાશનમાં પણ નથી. જેઓ શગાદિ દોષને વશ છે તેઓ લાખો દુઃખોને વશ છે. અને જેઓના વશમાં રાગાદિ દોષે છે તેઓના વશમાં સર્વ પ્રકારના સુખ છે.
વિષય-કષાયના પાશમાં,
ભમીએ કાળ અનંતજી. રાગ-દ્વેષ મહા ચેરિટા,
લૂંટે ધમને પંથજી.... આ શાક્તિઓ પણ ઉપરના વિધાનનું સચેટ સમર્થન કરે છે
શ્રી જિનવચન અને ઇન્દ્રિય જ્ય :
આ રીતે વિષયની પિપાસાથી થનારાં અકલ્પિત અને સાચા દુઃખનું વર્ણન, શ્રી જિનાગમમાં પદે–પદે ભરેલું છે. તે આગામે
