________________
चारित्रमनोरथमाला
૩૨
"
प्रेमप्रभा० 'कइये 'त्यादि, 'कइया' इति पूर्ववत्, 'कालविहाणं 'ति कालविधानं, कालिक श्रुताध्ययनस्याधिकारप्राप्त्यर्थं कालग्रहणादिविधि 'काउं' ति कृत्वा, पुनः किं कृत्वेत्याह- 'आयंबिलाइतवोकम्मं ' त्ति आचाम्लादितप: कर्म कृत्वा 'कयजोगो 'त्ति एवं कृतं योगोद्वहनं येन सोऽहं 'जुग्गसुयं 'ति योग्य श्रुतं तत्तद् योगविधानानुसारं ' अंगोवंगं 'ति अङ्गोपाङ्गं श्रुतं पूर्वकाले द्वादशाङ्गसूत्राणि आसन्, वर्तमानकाले तु एकादशाङ्गसूत्राणि द्वादशोपाङ्गसूत्राणि च सन्ति तानि 'पढिस्सामि' त्ति पठिष्यामीति । सर्वे पदा हस्तिपदे निमग्ना इति न्यायेनाङ्गोपाङ्गेऽन्यान्यपि शास्त्राणि समाविष्टानि तेषां पठनस्य मनोरथोऽपि गर्भिततयाऽस्मिन् मनोरथे समाविष्टः । अन्येषु पञ्चवस्तु-आदिग्रन्थेषु दीक्षाग्रहणानन्तरं प्रथमवर्षतः प्रारभ्य विंशतिवर्षपर्यायपर्यन्तं क्रमशः केषां ग्रन्थानां पठनं-अध्ययनं कर्तव्यं तत् सविस्तरं दर्शितमत्र तु तस्य मूलगाथाभिरुल्लेख:
પ્રેમપ્રભાનો ભાવાનુવાદ :
પાંચ જ્ઞાનમાં બીજા નંબરે શ્રુતજ્ઞાન છે. તેના ભેદમાં કાલિક- ઉત્કાલિક વગેરે પેટા ભેદો છે. તેમાંનાં કાલિકશ્રુતને ભણવા-ભણાવવાનો અધિકાર પ્રાપ્ત કરવા માટે વિનય- બહુમાનાદિ આચારોના પાલનની જેમ કાલગ્રહણ લેવું વગેરે વિધિ પણ કરવો જરૂરી છે. પરમાત્માએ બતાવેલી એ કાલગ્રહણાદિ વિધિ કરીને, સાથે શાસ્ત્રકારે ફરમાવેલ આયંબિલ આદિ તપ કરીને યોગોહન કર્યાં છે જેણે તેવો હું, દીક્ષા પર્યાયાદિ મુજબ યોગ્ય (યોગ્યતાપ્રાપ્ત) શ્રુતને તે તે યોગના વિધાનને અનુસારે તે તે અંગ (બાર અંગશાસ્ત્ર) તથા ઉપાંગ (અંગના જ વિસ્તાર રૂપે બતાવેલાં ૧૨ ઉપાંગશાસ્ત્રો) સ્વરૂપ શ્રુતજ્ઞાનને ક્યારે ભણીશ ? ભૂતકાળમાં બાર અંગ હતાં, વર્તમાનમાં બારમા દૃષ્ટિવાદ નામના અંગનો સંપૂર્ણ વિચ્છેદ થવાથી અગિયાર જ અંગો છે. (પૂર્વે બધાં જ અંગશાસ્ત્રોના જોગ કરાવાતા હતા. વર્તમાનમાં પંચમાંગ શ્રીભગવતીજી સૂત્ર સુધીનાં અંગશાસ્ત્રના જોગ કરાવવાની પ્રવૃત્તિ જોવા મળે છે. પછી બાકીનાં અંગોની અનુજ્ઞા અનુયોગાચાર્યપદ-પંન્યાસપદપ્રદાન સમયે અપાઈ જાય છે.)
હાથીના પગમાં બધા જ પગ સમાઈ જાય એ ન્યાયે અંગોપાંગ કહ્યાં, તેમાં ૧૦ પયન્ના, છ છેદ ગ્રંથ આદિનો સમાવેશ સમજી લેવો. કારણ, તેના પણ
