Charitra Manorath Mala

Author(s): Mitranandsuri, Bhavyadarshanvijay
Publisher: Padmavijay Ganivar Jain Granthmala

Page 66

Fપ
चारित्रमनोरथमाला वक्ष्यमाणसूत्रतपःसत्त्वादिभावनाभिः सिद्धं भवति । अस्मिन्मनोरथे दिव्यत्वं त्रिभिः कारणविशेषैः स्पष्टमेवेति ॥२२॥ अथ परमार्थपद - मोक्षपदप्रसाधनयोग्यस्य पुरुषार्थस्य मनोरथं सङ्कलयतितवसुत्तसत्तपभिइ - भावणजुत्तो कया पढियपुव्वो।
पडिमापडिवत्तिधरो, परमत्थपयं पसाहिस्सं? ॥२३॥ प्रेमप्रभा० 'तवसुत्तसत्ते'त्यादि, परमार्थपदं मोक्षपदं प्रसाधयिष्यामीति तात्त्विकोऽन्तिमध्येयस्वरूपो मनोरथोऽस्यां गाथायां प्रघोषितः । शिखररूपस्यास्य मनोरथस्य सिद्ध्यर्थं कीदृगात्मदशावता भवितव्यं तदाह - 'तवसुत्तसत्तपभिइકૃશ કરી નાખી હોય-સૂકવી નાખી હોય તેવો હું, ઉત્તમચર્યા - શ્રેષ્ઠચારિત્ર - ઉત્કૃષ્ટ સંયમને ક્યારે આરાધીશ? નિષ્પકંપતા વગેરેને જીવનમાં આત્મસાત્ કરવા માટે દીર્ઘકાળનો અભ્યાસ અને ભાવનાજ્ઞાનની સાધના અતિ આવશ્યક જ નહીં, અનિવાર્ય પણ છે.
આ મનોરથમાં ત્રણ પ્રકારનું દિવ્યત્વ સ્પષ્ટ છે. ૧. ભય - ભૈરવમાં નિષ્પકંપપણું. ૨. સ્મશાનાદિ ભૂમિમાં કાર્યોત્સર્ગધ્યાનમાં નિશ્ચલપણું અને ૩.તપથી દેહનું કુશપણું. ૨૨.
મોક્ષપદની સાધના - પ્રાપ્તિ કરવી હોય તો આત્માને તપ - સૂત્ર - સત્ત્વ - જ્ઞાનાદિથી ભાવિત કરવો પડે તે વાત અલૌકિક મનોરથરૂપે જણાવે છે. શ્લોકાર્થ :
તપ-શ્રુત-સત્ત્વ વગેરે ભાવનાઓથી ભાવિત થઈ, પૂર્વશાસ્ત્રોનો અભ્યાસ કરી, પ્રતિમાઓનું પાલન-આરાધના કરી હું પરમપદને ક્યારે પ્રાપ્ત કરીશ? ર૩ પ્રેમપ્રભાનો ભાવાનુવાદઃ -
આ ગાથામાં અંતિમ ધ્યેય-અંતિમ લક્ષ્ય તરીકે જે મોક્ષપદ પામવાનુ છે, એ મોક્ષપદ પ્રાપ્તિના તાત્ત્વિક મનોરથની વાત કરે છે. શિખરસ્વરૂપ આ મનોરથની સિદ્ધિ માટે કેવી આત્મદશા અને મનોદશા જોઈએ તે કહે છે. તપસૂત્ર-સત્ત્વ વગેરેની ભાવનાથી, આદિ શબ્દથી બલ ભાવના-એકત્વ ભાવના વગેરે ભાવનાથી એટલે કે તપ આદિ પાંચ પ્રકારની ભાવનાઓથી યુક્ત થઈને,