Charitra Manorath Mala

Author(s): Mitranandsuri, Bhavyadarshanvijay
Publisher: Padmavijay Ganivar Jain Granthmala

Page 48

चारित्रमनोरथमाला वस्त्राभावः, 'अरइ' संयमविषयाऽधृतिः, 'इत्थि'स्त्री-तद्गतरागहेतुगतिविभ्रमेङ्गिताकार-विलोकनप्रसङ्गः, 'चरिया'चर्या-ग्रामानुग्रामं विहारात्मिका, 'निसीहिआ'निषेधः पापकर्मणां गमनादिक्रियायाश्च प्रयोजनमस्या सा नैषेधिकी अथवा निषद्या-स्मशानादिका स्वाध्यायभूमिः, 'सिज्जा'शय्या-उपाश्रयः, 'अक्कोस' आक्रोशः कटुवचनात्मकः श्रापरूपवचनात्मको वा धिक्कारकरणं वा, 'वह' वधः हननं ताडनं वा, 'जायणा' याचनं प्रार्थना वा, 'अलाभ' अभिलषितविषयाप्राप्तिः 'रोग' रोगः कुष्ठादिरूपः, 'तणफासा' तृणस्पर्शः, 'मल' जल्लः, 'सक्कार' सत्कार-पुरस्कारः सत्कारो वस्त्रादिभिः पूजनं, पुरस्कारोऽभ्युत्थानासनादिसम्पादनं, 'पण्णा' प्रज्ञा स्वयं विमर्शपूर्वको वस्तुपरिच्छेदः, अण्णाण' अज्ञानं-न ज्ञायते वस्तुतत्त्वं अनेन, 'सम्मत्तं' सम्यक्त्वं क्रियादिवादिनां विचित्रमतश्रवणप्रसङ्गः । एतान्परिषहान् कर्मनिर्जरार्थं मार्गाच्यवनार्थं च जयन् सहमानोऽहं 'नीउच्चमज्झिमकुलेसुं' नीचकुलेषुदरिद्रकुलेषु, उच्चकुलेषु-श्रीमत्कुलेषु, मध्यमकुलेषु-सामान्यकुलेषु, कुलेषु
गति, विश्रम, येष्टा वगैरे वानी २७.... यर्या-मे॥म २j. १०. નૈષેધિકી-ગમનાદિ ક્રિયાનો તથા પાપકાર્યોનો નિષેધ. અથવા નિષદ્યાસ્મશાનાદિ સ્વાધ્યાયભૂમિ. ૧૧. શા-ઉપાશ્રય-વસતી ૧૨. આક્રોશ-કડવાં વચન, શ્રાપરૂપવચન કે ધિક્કારનારું વચન. ૧૩. વધ-મારવું કે મારી નાખવું. ૧૪. યાચના-માગવું કે પ્રાર્થના કરવી. ૧૫. અલાભ-ઈચ્છિત વસ્તુની અપ્રાપ્તિ ૧૬. રોગ- કોઢ, દમ વગેરે ૧૭. તૃણસ્પર્શ-સૂકું ઘાસ, જે સંથારા માટે લાવ્યા होय तेनो ६६ स्पर्श १८. मत-शरीरनो भेट. १८. सत्र-पु२८७८२ = વસ્ત્રાદિથી પૂજા-બહુમાન અને ઊભા થવું, આસન આપવું વગેરે विनयो५या२. २०. प्रा-पोतानीमुद्धिद्वार। थतो वस्तुनोलीय. २१. मशानવસ્તુનું જ્ઞાન ન થાય તે ૨૨. સમ્યકત્વ- ક્રિયાવાદી, વિનયવાદી વગેરેને સાંભળવાનો પ્રસંગ. આ બાવીશ પરીષહો કર્મની નિર્જરા માટે અને મોક્ષના માર્ગમાં ચારિત્રજીવનમાં) ટકી રહેવા માટે સહન કરવાના છે એટલે કે એના ઉપર જય મેળવવાનો છે. (પરિષહોનું વિસ્તૃત વર્ણન ઉત્તરાધ્યયન, તત્ત્વાર્થસૂત્ર, નવતત્ત્વાદિમાંથી જાણવું.)