________________
[શ્કર] કરવામાં કેઈપણ પ્રકારની મહેનત કરવી પડતી નથી, કોઈ જાતની તૈયારી કરવી પડતી નથી અને કાંઈ વિચાર પણ કરે પડતું નથી. તે આત્મિક શુદ્ધ દશા હોવાથી તેના પર વિચાર કરનારને તે સહજ પ્રાપ્તવ્ય છે અથવા અપેક્ષા બરાબર ધ્યાનમાં રાખીને બેલીએ તો તે પ્રાપ્ત જ છે. આ આખું અપેક્ષા વચન બતાવે છે કે સંસારમાર્ગ સરલ નથી, પણ મોક્ષમાર્ગ સરલ છે. આ વાંકે ચુકે કષાય માર્ગ શા માટે તું આદરે છે? વળી તું એક બીજે પણ વિચાર કરીશ તે તને જણાશે કે કષાય કરે અનુચિત છે. જેની ઉપર તું કષાય કરે છે તે તારા માતાપિતા રૂપે અનેકવાર તારી પ્રીતિપાત્ર થયા છે. એકવાર જે પ્રીતિપાત્ર થયું હોય તેના પર કષાય ક એ સુજ્ઞનું કાર્ય હોયજ નહિ. કષાય પર વસ્તુ છે. ગિલિક છે, પુદ્ગળ જન્ય છે, સંસારમાં રખડાવનાર છે, દર્શનથી પણ ખેદ આપે તે વર્ગમાં તેને સમાવેશ થાય છે. એનું સેવન કરતાં સવાર્થ સાધન જરાપણ સિધ્ધ થતું નથી, ઉલટ સંસારવધે છે. તેથી સંસારને સંબંધ તેડવાની ઇરછાવાળા ખપી જીવે કપાયના સંબંધમાં પણ ન આવવું વધારે સારું છે. કષાયના સંબંધમાં વિશેષ વિવેચન સાતમા અધિકારમાં આવશે અત્ર કષાય સમતાને પૂરેપૂરા બાધ કરનારા છે, સમતાના વિરોધી છે અને જેના પર કષાય કરવામાં આવે છે તે ન્યાયેદ્રષ્ટિથી કષાયનું પાત્ર થઈ શકતા નથી એટલું જ બતાવે છે. તારૂં સાધ્ય (મેક્ષ) અને તારૂં સાધન જે વિધવાળું હશે તે તારા દરેક , કાર્યમાં વિસંવાદ પ્રાપ્ત થશે અને છેવટે સાધ્ય મળશે નહિ. મેક્ષ અને કષાયને વિસંવાદ છે એવું અનુભવી પુરૂષે સિધ્ધ કહી ગયા છે, માટે હવે યંગ્ય વિચારણા કરજે.
