________________
[ ૭] પ્રાપ્ત થયેલી હોય છે, પણ તેથી કાંઈ માનસિક સુખ મળતું નથી અને એ સુખ દેવતા ભગવી શકતા નથી
વળી પિગલિક સુખ જરાજરા છે એમ માનીએ તે પણ દેવગતિમાં કરેલી વિષયાસક્તિને પરિણામે દુગતિ મળે છે ત્યારે પછી એને સુખ કેમ કહેવાય? ઉપદેશમાળામાં ધર્મદાસ ગણિ કહે છે કે “યવન સમયે દેવતા પિતાનું પૂર્વનું સુખ ભાવિમાં પ્રાપ્ત થનારું દુઃખ વિચારીને માથું કુટે છે અને ભીંત સાથે માથું અફાળે છે. પાંચ ઈંદ્રિયના વિષયમાં આસક્ત, અંગભંગ બગાસાકી છે માસ પહેલાં જાગ્રત થતા દેવ, કરડે વર્ષનાં સુખને અંતે બધું હારી જાય છે. પગલિક સુખ એ સુખ જ નથી એ અન્ન ફુટ થઈ જાય છે.
જ્યાં સુધી માનસિક સુખ-જ્ઞાનાનંદ નથી ત્યાં સુધી સ્થળ પદ્ગલિક સુખ ગમે તેટલું હોય તે પણ તેથી જરા પણ આનંદ થતો નથી. દેવગતિમાં સ્થળ સુખે તે કદાચ પરાકાષ્ટાએ પહોંચે તેટલા લભ્ય થઈ શકે તે પણ તે હોય ત્યારે પણ સુખ નથી અને પછીતે મહા કષ્ટ આપનાર થાય છે. દેવ જેવી એકાંત સુખ આપનારી લાગે તેવી ગતિમાં પણ સુખ નથી એ ખાસ વિચારવા યોગ્ય છે.
મનુષ્ય ગતિનાં દુઃ सप्तभीत्यभीभवेष्टविप्लवानिष्टयोगगददुःसुतादिभिः । स्याच्चिरं विरसता नृजन्मनः, पुष्यतः सरसतां तदानय ॥
સાત ભય, પરાભવ (અપમાન), વહાલાને વિયોગ, અપ્રિયને સંગ, વ્યાધિઓ, માંડી વાળેલ છોકરા વિગેરે વડે મનુષ્ય
