________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
વાણીથી કેવા માટે અમો સમર્થ બની શકતા નથી.”
૨૨૯
હવે ગણધર ભગવંતે ધર્મોપદેશ આપતા મુનિઓના ગુણોનું કથન કરતાં એમ જણાવ્યું કે, ‘મુનિઓ તો અંતપ્રાન્ત-રસકસ વગરની ભિક્ષા લાવીને ભોજન કરનારા હોય છે.' આ સમયે વૈશ્રમણ વિચારવા લાગ્યો કે, ‘આવા પ્રકારના સાધુના ગુણોનું વર્ણન પોતે કરે છે અને તેમના શરીરની મનોહરતા તો એવી છે કે તેના જેવી બીજા કોઈની મનોહરતા નથી.’ તેના મનનો અભિપ્રાય જાણીને ગૌતમ ભગવંતે જ્ઞાનાધર્મકથામાં કહેલું પુંડરીક નામનું અધ્યયન સ્પષ્ટ વર્ણવ્યું.
‘શરીર બળવાળું કે બળ વગરનું હોય, તે કંઇ સાધુભાવનું કારણ ગણાતું નથી. પુંડરીક સાધુ બળવાન હતા, તો પણ દેવલોકે ગયા અને જેના શરીરમાં માત્ર હાડકાં બાકી રહેલાં હતાં અને કઠોર તપ કરીને જેણે કાયા ગાળી નાખી હતી, તેવો કંડરિક રૌદ્રધ્યાનની પ્રધાનતાથી મરીને નરકે ગયો.’ આ સાંભળી વૈશ્રમણ દેવ તુષ્ટ મનવાળો થયો અને સ્તુતિ કરવા લાગ્યો કે, એમણે મારા મનનો અભિપ્રાય જાણી લીધો, તેથી તેમનું જ્ઞાન અતિશયવાળું છે.' પછી તે દેવવંદન કરીને ગયો. પરંતુ તે વૈશ્રમણ દેવનો એક ભૃભક નામનો દેવ જેણે પાંચસો શ્લોક પ્રમાણ પુંડરીક અધ્યયન શ્રવણ કર્યું હતું, તેનું અવધારણ કર્યું અને તેના યોગે સમ્યક્ત્વ-રત્ન પ્રાપ્ત કર્યું.
હવે પ્રભાત સમયે ગૌતમસ્વામી ભગવંત પર્વત પરથી નીચે ઉતરતા હતા, ત્યારે મધ્યાહ્નના સૂર્યના તેજ સમાન પ્રકાશવાળા ભગવંતને વિકસિત મુખથી જોવા લાગ્યા, પૂર્વદિશામાં સૂર્યોદયથી જેમ કમળો તેમ દિન્નઆદિક તાપસોએ વિકસિત મુખથી કહ્યું કે, તમે જ અમારા ગુરુ છો અને નમાવેલા મસ્તકવાળા અમો આપના શિષ્યો છીએ. ત્યારે ગૌતમસ્વામીએ તે તાપસોને કહ્યું કે, ‘તમારા અને મારા સર્વના ગુરુ તો જગતના જીવોના બન્ધુ સમાન, ભવ્ય જીવોરૂપી કમલોને પ્રતિબોધ કરવામાં સૂર્ય સમાન, પ્રાતઃકાલમાં નામ સ્મરણ કરવા લાયક એવા વીર ભગવંત છે. ત્યારે વળી તાપસોએ કહ્યું કે, ‘શું તમારે વળી બીજા કોઈ ગુરુ છે ?’ ત્યારે પ્રસન્ન થયેલા ગૌતમસ્વામી ભગવંતના મહાગુણોને કહેવા
લાગ્યા.
તેઓને દીક્ષા આપી, તરત જ દેવતાઓ, તેમના માટે વેષ લાવ્યા, વેષ અંગીકાર કરીને પર્વતની મેખલાથી નીચે ઉતરીને માર્ગમાં ચાલવા લાગ્યા. તે સમયે ભિક્ષા સમય થયો, એટલે તાપસોને ગૌતમ ભગવંતે પૂછ્યું કે. આજે તમારા માટે પારણામાં શું લાવું ? ત્યારે તેઓએ પારણામાં ઉચિત ક્ષીરનું ભોજન કરીશું.' ગૌતમસ્વામી ભગવંત તો સર્વ લબ્ધિસંપન્ન હતા, એટલે ભિક્ષાચર્યામાં ઘી-ખાંડ-સહિત ઉત્તમ ક્ષીરની ભિક્ષા એક પાત્રમાં
