Sutrakrutanga Sutram Part 02

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 141

t
समयार्थबोधिनो टीका प्र. श्रु. अ. ३ उ. ३ वादपराजितान्यतीर्थिक धृष्टता प्र० १२७ अत्र धर्मविचारे हेत्वादिद्वारेण निर्णयो न विधेयः किन्तु प्रत्यक्ष एव बहुजनसंगततया तथा राजाद्याश्रयतया 'अयमेव सदीयो धर्मः' श्रेयसे, न तु धर्मान्तरमिति विवदन्ते । अत्रोत्तरम् - यदि बहवोपि - - अन्धा रूपं न पश्यन्ति घटादौ, किन्तु -एकोऽपि - अनन्धः पश्यति रूपम् । किं तावता घटे रूपाभावम् उत्प्रेक्षितुं शक्नोति कोsपि तथैव वातः बहवोऽपि सर्वज्ञप्रतिपादितं धर्म न जानन्ति । किं तावता - 'न स धर्म:' इति प्रतिपादयितु शक्ष्यन्ति ? केऽपि ? इति । तथोक्तं'एरंडक रासी जहा य गोसीसचंदणपलस्स | मोल्ले न होज्ज सरिसो कित्तियमेत्तो गणिज्जंतो ॥१॥
धर्म के विषय में हेतु आदि के द्वारा निर्णय नहीं करना चाहिये । हमारा धर्म बहुसंख्यक लोगों द्वारा मान्य है और उसे राजादि का आश्रय प्राप्त है, अतएव वही कल्याणकारी है ।'
इसका उत्तर यह है बहुतेरे अन्धे घट आदि में रहे हुए रूप को नहीं देख पाते किन्तु एक ही सूझता मनुष्य उस रूप को देखता है। इतने मात्र से क्या कोई घट में रूप के अभाव की कल्पना कर सकता है ? इसी प्रकार अज्ञानी होने के कारण अधिकांश लोग सर्वज्ञ' प्रतिपादित धर्म को नहीं जान पाते । क्या इसी से यह कहा जा सकता है कि वह धर्म ही नहीं है ? कहा भी है- " एरण्डकटुरासी" इत्यादि । ' एरंड की लकड़ियों का ढेर होने पर भी वह एक पल प्रमाण गोशीर्ष चन्दन के मूल्य की बराबरी नहीं कर सकना, चाहे उसे कितना ही क्यों न गिना जाय ॥ १ ॥
*આખા સંસારનુ હિત કરનાર અષ્ટાંગ નિમિત્ત જ જાણવા ચેાગ્ય છે. તેને જ ધમ માનવે જોઇએ.’
વળી તેઓ એવુ' કહે છે કે-ધર્મની ખાખતમાં હેતુ આદિ દ્વારા નિષ્ણુય કરવે। જોઇએ નહી. અમારા ધર્મને લેાકેાની મેાટી સખ્યાએ સ્વીકાર્યું છે અને તેને રાજ્યાશ્રય પણ મળ્યેા છે, તેથી તેને જ કલ્યાણકારી માનવેા જોઇએ.’
J:
આ પ્રકારના તેમના કથનનો આ પ્રમાણે ઉત્તર આપવે જોઇએ-ઘણાઆંધળાંએ ઘડા આદિના રૂપને જોઇ શકતા નથી, પરન્તુ એક જ દેખતે માણસ તે રૂપને જોઇ શકે છે. શુ' તે કારણે ઘટ આદિમાં રૂપને અભાવ હાવાની કલ્પના કરવી ન્યજગી છે ખરી? એજ પ્રમાણે અધિકાંશ લેાકેા અજ્ઞાની હોવાને કારણે સજ્ઞ પ્રતિપાદિત ધમને જાણી શકતા નથી. શુ તેથી એવું” કહી શકાય છે કે તે ધમ જ નથી ? કહ્યુ પણ છે કે
'एरण्डकटूरासी' त्याहि
એરડાના લાકડાઓનો એક ઢગલા હાય તે
-
પણ તે એક પલપ્રમાણુ