________________
સાત :
૨ ૭ :
પ્રકા અને શક્તિ
પંડિત અભયરામજી કથા કરવામાં બહુ કુશલ હતા. તેમણે એક વાર એક શેઠને ત્યાં મહિને દિવસ કથા વાંચી અને ઘરના બધા માણસને ખુશ કર્યા. એવામાં એ શેઠને ત્યાં પુત્રલગ્નને ઉત્સવ આજે અને તેની ખુશાલીમાં એ રાત્રિએ રામજનીને નાચ ગોઠવવામાં આવ્યું. આ નાચ જોવા માટે શેઠનાં સગાં-વહાલાં, ભાઈબંધ-દોસ્તદારો અને ગામલેકે સારા પ્રમાણમાં એકઠા થયા અને આ સુંદર તમાશે ગોઠવવા બદલ તેની વાહવાહ કરવા લાગ્યા. આથી શેઠે ખુશ થઈને રામજનીને તે જલસાના સાતસો રૂપિયા ચૂકવી આપ્યા. હવે કથા પૂરી થયેલી હોવાથી પંડિત અભયરામજીએ તે જ દિવસે શેઠ આગળ દક્ષિણ માગી, એટલે શેઠે બહુ વિચાર કરીને તેમના હાથમાં ત્રીશ રૂપિયા મૂક્યા. આ જોઈને અભયરામજીથી રહેવાયું નહિ. તેમણે કહ્યું: “શેઠજી ! આપ આ શું આપે છે ?”
કેમ? એ તમારી મહેનતને બદલે છે.” શેઠે ઉત્તર આપે.
પરંતુ આપ જાણે છે કે મેં એકસરખી ત્રીશ દિવસ સુધી કથા વાંચી છે અને તેમાં પૂરત પરિશ્રમ ઉઠાવ્યા છે.” પંડિતજીએ શેઠનું ધ્યાન ખેંચ્યું.
તેથી જ તમને ત્રીશ રૂપિયા આપ્યા છે. દિવસમાં એક રૂપિયે ગણતાં ત્રીસ દિવસના ત્રીશ રૂપિયા થાય.” શેઠે ખુલાસે કર્યો.
આ ખુલાસો સાંભળ્યા પછી પંડિત અભયરામજીને કંઈ વિશેષ કહેવાનું હતું નહિ, એટલે કપાળે હાથ મૂકીને કહ્યું કે
