________________
ધર્મબોધ-કથમાળા : ૬૪ :
પુષ મહારાજ ! આ મૃગ ઊંચા થઇને એમ કહે છે કે “હે રાજા ! સંગ્રામશૂરવીર યોદ્ધા આ દુનિયામાં અનેક ઠેકાણે છે, પરંતુ તેનાથી તારે લડવાને હિંસારસ પૂરે ન થાય કે તું આ રીતે દયા કરવાના ઠેકાણે જ નિર્દય થઈ રહ્યો છે! તેથી તારા આ નિંઘ પરાક્રમને ધિક્કાર છે!”
ધનપાળના આ વર્ણનથી રાજા ચંકી ગયું. તેણે કહ્યુંઅરે ધનપાળ ! તું આ શું કહે છે?” તે વખતે ધનપાલે કહ્યું કે મહારાજ! હું ઠીક જ કહું છું, કારણ કે–
"वैरिणोऽपि हि मुच्यन्ते, प्राणान्ते तृणभक्षणात् ।
grણાપાર સવૈત, ન્યત પશિવા રથમ ? ”
પ્રાણુનાશનું કારણ ઉત્પન્ન થતાં શત્રુ પણ જે માં તરણું લે તે તેને જાતે કરવામાં આવે છે, ત્યારે આ નિરપરાધી પશુઓ જે હમેશા તૃણ મેંમાં લે છે, તેને કેમ મારી શકાય?”
આગળ જતાં એક સરોવર આવ્યું ત્યારે રાજાના કહેવાથી એક કવિએ કાવ્યમાં વર્ણન કર્યું કે “પ્રશસ્ત હંસે દ્વારા, ચંચળ કમળ દ્વારા, રંગને પ્રાપ્ત થયેલા તરંગો દ્વારા, ચંચળ બગસમૂહના કવલરૂપ મો દ્વારા, પાળ પર ઊગેલા વૃક્ષની ડાળ પર પારણાં બાધીને તેમાં બાળકને સુવાડવા માટે ગવાઈ રહેલાં ગીતે દ્વારા તથા અન્ય અનેક ક્રિડાઓથી યુક્ત અને ચકવાક પક્ષીઓનાં જેડાં જેમાં રહેલાં છે, તેવું આ સરોવર અત્યંત શોભાયમાન છે.”
પછી રાજાના કહેવાથી ધનપાળે કાવ્યમાં કહ્યું કે “આ સરોવર એક મેટી દાનશાળા જેવું જણાય છે કે જેમાં મસ્ય
