________________
ધોધ-ગ્રંથમાળા
: ૩૨ :
- પુષ્પ
નાથ થવાને તૈયાર છું. આપ મારા રાજમહેલમાં પધારા અને ત્યાં સુખપૂર્વક દિવસા નિગમન કરે, ’
મગધરાજના શબ્દોએ મુનિના મુખ પર એક આધુ સ્મિત ફરકાવી દીધું, છતાં તે મુનિસુલભ ગભીરતાથી ખેલ્યા: ‘ હૈ રાજન્ ! જે વસ્તુ પાતાના અધિકારમાં હાય છે, તે ખીજાને આપી શકાય છે પણ અધિકાર બહારની વસ્તુ આપી શકાતી નથી. એટલે તું મારા નાથ થઇ શકે તેમ નથી, કારણ કે તું પેાતે જ અનાથ છે. '
"
આ જવાખથી વિસ્મય અને આશ્ચય પામેલા મગધરાજે કહ્યું : હે પૂજ્ય ! આપની વાત પરથી લાગે છે કે આપે મને બરાબર ઓળખ્યા નથી. હું અંગ અને મગધને મહારાજા શ્રેણિક છું. મારા કબજામાં લાખા ગામડાં છે, વિશાળ સૈન્ય છે, અતુલ રિદ્ધિ--સિદ્ધિ છે અને મારી આજ્ઞા અફર છે. આ સંયોગામાં હું અનાથ કેમ કહેવાઉં ? હે ભગવન્ ! આપનું કહેવુ કદાચ અસત્ય તે ન હાય?’
મુનિએ કહ્યું: ‘ રાજન! હું જાણું છું કે તું અંગ અને મગધના અધિપતિ શ્રેણિક છે અને હજારો હાથી, ઘેાડા તથા લાખા સુભટાના સ્વામી છે, છતાં કહું છું કે મારા નાથ થવું એ તારા અધિકારમાં નથી; તું પાતે જ અનાથ છે.’
મગધરાજે કહ્યું: પ્રભા ! આપનાં વચના કી અસત્ય હાય નહિ, પણ બહુ વિચાર કરતાં એ મને સમજાતું નથી કે હું કેવી રીતે અનાથ છું અને આપને નાથ થઈ શકું તેમ નથી. ’
