________________ નવકાર ગણો અને જગતથી છૂટા થાઓ નવકાર 14 પૂર્વના પિંડરૂપ છે. 14 પૂર્વી પણ અંતસમયે શાસ્ત્રો, આગમ ભણવાનું બંધ કરે અને નવકારમય બની જાય. નવકાર એ પાંચ અધ્યયન રૂપ છે. ઓછામાં ઓછો સ્વાધ્યાય નવકારરૂપ છે. સામાયિકમાં સ્વાધ્યાય કરીશ એના આદેશલેવાય છે. સામાયિક સ્વાધ્યાય માટે જ છે. પોતના સ્વભાવમાં સ્થિર થવા માટે જ છે. સંસારના વ્યવહારમાં પણ સામાયિકના ભાવ હોય સામાયિક પાળતી વખતે કયો પરિણામ? સંસારમાં જવાનો કે સાવધાન થવાનો? આત્મા જ્યારે મોહને આધીન બને ત્યારે વિકલ્પની હારમાળા થાય. વિકલ્પોને બદલી નાખે અને પોતાના સ્વભાવને પકડે તો પોતાના આત્માનો સ્વાદ મેળવે. પુદ્ગલનાં વર્ણાદિ પાંચ સ્વભાવને મોહનો પરિણામ પકડે પણ જીવ પોતાના સ્વભાવને પકડે નહિં ત્યાં સુધી મોહ ફાવે. આત્માએ અનંત જ્ઞાન, દર્શન–ચારિત્ર-તપનું આલંબન લેવાનું છે. પોતાનું આલંબન પકડે તો આત્મા–આત્મદર્શી બને. વાપરી લઉં, ભોગવી લઉં એ મોહના પરિણામ છે. જેને સ્વભાવનું જ્ઞાન છે તેને ખબર છે કે હું જે જોઉં છું તે પુદ્ગલ છે, રૂપી છે હું અરૂપી છું. વિષ્ટા જોઈ, જ્ઞાન થયું તરત દષ્ટિ ફેરવી લઈએ, તો શેરડી, કેરી આદિ જોઈને એના રસને ભોગવવાની ઇચ્છા થાય પણ શેરડીના કુચ્ચા જોઈને તેણે ગ્રહણની ઇચ્છા ન થાય. એ રીતે આત્માને ભોજન કરતી વખતે ભોજનના પદાર્થોમાં ધ્યાન નહોય, એ જ્ઞાનમાં ઓતપ્રોત હોય આત્માને આત્માનું ભોજન મળે તો તગડો થાય, જ્ઞાનમાં મોહ ભળેલો છે. મોહને કારણે બધું ઊંધું દેખાય છે. શરીરને તગડું કરવાની મહેનત ચાલુ છે. રોગનું નિદાન બરાબર થાય તો તેના ઉપાયથાય.આત્માને આત્માનો વિચાર મોહ ઓછો થાય તો આવે. મોહને રવાના કરવા માટે જાગૃત બનવું પડે. જેમ જેમ ભાવ પ્રગટ થાય તેમ તેમ પોતાના સ્વભાવમાં રહેવાનું મન થાય અને એ માટે પુરુષાર્થ ચાલુ થાય. પોતાના સ્વભાવનો આસ્વાદ અને ભોજનનો સ્વાદ બંને અલગ છે. જ્ઞાનસાર-૨ // 110
