________________ સર્વજ્ઞના શાસનને સમજવા ષડ્રદર્શનનો અભ્યાસ જરૂરી, પછી સર્વજ્ઞના શાસન પ્રત્યે અપૂર્વરોમાંચ થયા વિના ન રહે. સૂક્ષ્મ, બાદર, ત્રસ–સ્થાવર એમ જીવોની સૂક્ષ્મતાની વાત કોઈએ બતાવી નથી. પૂ. હરિભદ્રસૂરિજી ગ્રંથ લઈને ક્યારે નાચ્યા? તેઓ બ્રાહ્મણ હતા. મિથ્યાદષ્ટિ હતા. પાછળથી સાધુ બન્યા. ગ્રંથોનું પરિશીલન કર્યું ત્યારે ગ્રંથો માથે લઈનાચ્યા. અહો! આ જિનશાસન ન મળ્યું હોત તો અમારી દશા શું થાત? પરમાત્માની આજ્ઞા આત્મા સ્વરૂપને સમજાવનારી છે. આથી 4 નિક્ષેપે અને ૭નયે કરીને તેનું જે પરિશીલન કરે તો તેને દેવો પણ ચલાયમાન ન કરી શકે એવી અદ્ભુતતા સર્જાય. આ શાસન જેવું અચ્છેરું બીજે ક્યાંય નથી. પછી જગતની એક પણ ચીજ આશ્ચર્યકારી નહીં લાગે. ગમે તેવા અનુકૂળ કે પ્રતિકૂળ સંયોગોમાં તે ચલાયમાન નહીં થાય. | સર્વજ્ઞ જે પ્રમાણે જીવ અજીવને બતાવે છે. એ પ્રમાણે જીવ અજીવનો નિર્ણય કરવો. પછી જીવત્વમાં રુચિનો પરિણામ આવે. અજીવમાં હેયનો પરિણામ આવે. આજ્ઞાવિચય આવે તો દયાનો પરિણામ આવે. સ્વઆત્મ વિષયનો નિર્ણય ન થાય ત્યાં સુધી આજ્ઞા વિચય ન આવે. પોતાને પોતાના આત્મા પર દયા આવે તો સર્વજ્ઞ દષ્ટિ પ્રમાણે બીજા જીવ પર દયા આવે. જીવ સત્તાએ સિદ્ધ છે, કર્મના ઉદયે સંસારી છે. સંસારી છે માટે વર્તમાનમાં પીડા ભોગવે છે. સત્તાથી પરમ આનંદનું ધામ છે. વર્તમાનમાં પીડા ભોગવનાર આત્મા પરદયા આવે. કોઈનું પણ દુઃખજોયુંને દયા પરિણામ આવે. શક્તિ પ્રમાણે એનું દુઃખ દૂર કરો તો દયાનો પરિણામ નહિતર ઠગનાર. | ધર્મધ્યાન પ્રગટે તે માટે આજ્ઞાવિચયનું પાલન જરૂરી. તેમ જ ધર્મધ્યાનમાં જવા માટે દ્રવ્યાનુયોગને ખેડવો પડે તો ધર્મધ્યાન પ્રગટે. | નિઃસંગ દશામાં આત્માની અનુભૂતિ થાય. દેશવિરતિમાં કાળ અલ્પ છે પણ અત્યંત અંશ ભાગે પણ વીતરાગતાને અનુભવે. પાંચમે ગુણસ્થાનકે જ્ઞાનસાર–૨ // 154
