________________ આત્માનો 'અભય એ સ્વભાવ છે, તેને પ્રગટ કરવાનો છે. સ્વ–પર બંને માટે ભાવપ્રાણોની પ્રધાનતા છે. રસ્તામાં ચાલતા જીવોને બચાવવાના શા માટે? દ્રવ્યપ્રાણોને નાશ થશે તો સાથે ભાવપ્રાણો પણ નાશ પામશે. તો આર્તધ્યાનમાં જશે તો તેની દુર્ગતિ થશે. માટે એના ભાવપ્રાણોને બચાવવા માટે એના દ્રવ્યપ્રાણને બચાવવાનાં છે. આત્મ સ્વભાવને પામવાને યોગ્ય જીવોને પમાડવા માટે ધર્મ કહેવાનો છે. તેનાથી આત્મામાં સ્થિરતા આવે છે. આત્માની શુદ્ધિ થાય છે. આત્માના ગુણોની વૃદ્ધિ થાય છે. પછી તેનો યોગ્ય જીવોમાં વિનિયોગ થાય છે. જેનેસિધ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે. તેનામાં વિનિયોગ સ્વભાવ આવે છે. આત્મામાં દયા ધર્મ પરિણામરૂપે પ્રગટ થાય ત્યારે આત્મામાં સંવેદના થાય. 4 થા ગુણઠાણે આસ્તિકય દ્વારા નિર્ણય થાય કે આત્મા આનંદ અને સમતાથી ભરેલો છે. તો પણ વર્તમાનમાં તે આનંદ કેમ નથી અનુભવતો? કારણ કે મોહની પીડા અનુભવે છે. તેથી આત્માને વિશે દયાના પરિણામ આવે. જેમ મારા આત્માએ આનંદ ભોગવવો જોઈએ. તેમ બીજા આત્મા પણ આનંદમાં રહેવા જોઈએ. આપણે માત્ર દ્રવ્યદયા જ વિચારવાની નથી કે આ જીવ ભૂખથી તરસથી કે ધનથી કેવો પીડાય છે?માત્ર આટલું જ ન જોતાં વિચારવું જોઈએ કે ભૂતકાળમાં પોતાના સ્વભાવમાં ન રહ્યો. શાતા ભોગવવાનો રાગ કર્યો તેના કારણે અશાતા બંધાઈ. શાતા ભોગવવાના ભાવ દ્વારા આત્માને પીડા કરવાનો ભાવ થયો માટે વર્તમાનમાં તે પીડા ભોગવી રહ્યો છે, તો હું સાવધાન થઈ જાઉં અને મારા આત્માને પીડાન આપું પણ સમાધિ આપીને પછી સાચો ધર્મ સમજાવું. પ્રભુએ શાસન રાગ-દ્વેષને જીતવા માટે સ્થાપ્યું અને તે જ શાસનને હું મારામાં પણ સ્થાપું અને બીજા યોગ્ય જીવોને સહાયક બનું. જ્ઞાનસાર–૨ // 13
