________________ છે. નિત્ય સાથે મૈત્રીભાવ કરાવવાનો છે. આપણી મૈત્રી અનિત્ય સાથે છે. नित्यं ध्यायन्ति योगिनः। * ધ્યાન એટલે શું? સાધુ નિત્યનું જ ધ્યાન કરે. ધ્યાનમાં જે પોતાનું છે તેને પકડી રાખવાનું છે. શરીર પરથી ચિત્તવૃત્તિ ઊઠે નહિ ત્યાં સુધી ચિત્ત સ્થિર ન થાય. સમ્યત્વ દ્વારા વસ્તુનો દઢ નિર્ધાર થાય તો જ ધ્યાનની મસ્તી આવી શકે. ભાવનાનું ફળ ધ્યાન છે. પહેલાં નિર્ણય કરવાનો પછી પ્રવૃત્તિ. પરમાત્મા રુક્ષ પુગલનું ધ્યાન કરતા હતાં. સંગમે ૨૦ઉપસર્ગ કર્યા ત્યારે પણ પરમાત્માં ધ્યાનમાં મસ્ત હતા. પ્રભુ દેહથી સર્વથા મુક્ત ન હતા. છેલ્લામાં છેલ્લી રાગદશા કાઢવા માટે ધ્યાન કહ્યું છે. અશુભ આલંબન યોગમાંથી છૂટી શુભ આલંબન પકડવાનું, પછી સૂક્ષ્મ ઉપયોગમાં રહેવાનું જેમાં આપણું મનસ્થિર થાય એ પ્રતિમા પર ધ્યાન કરવાનું. શુભમાંથી શુદ્ધમાં જવાનું, જો આત્મ સ્વરૂપનું ભાન ન હોય તો શુભભાવ છે. પરમાત્માનું ગુણ સ્વરૂપે ધ્યાન કરવાનું. પરમાત્મામાં જે ગુણ છે એ મારામાં પણ છે. ધ્યાતા–ધ્યય-ધ્યાન એક બની જાય. સ્થિર થાય, આત્મા પોતાનો સ્વભાવ પકડી એમાં સ્થિર થાય, તો અપૂર્વનિર્જરા થતી જાય. આની માટે ભવોની સાધના કરવી પડે. ગુણસાગરની 21 ભવની સાધના છે. વિરતિ વિના ધ્યાન નહિ. ધ્યાન એક સમય માટે પણ આખો દિવસ એનો આનંદ રહે. સમયથી અધિક આવે તો કેવળજ્ઞાન મળે. જ્યાં નિર્ણય ન હોય ત્યાં વિકલ્પ હોય. પરમાત્માએ જે જોયું તે જણાવ્યું. એમાં શ્રદ્ધા કરી નિર્ણય થવો જોઈએ. પરમાંથી સ્વમાં આવવા માટે મિથ્યાત્વ છોડવું પડે. આત્માને આત્મા ને ગમે ત્યાં સુધી મિથ્યાત્વ. સહન કરવાની તૈયારી નથી. આપણને આત્માના સ્વભાવના લાભની રુચિ નથી તેથી સ્વભાવ પ્રગટ ન થાય જ્યારે ધન મેળવવા માટે બધી તૈયારી છે. આત્માના સુખ માટે શરીર સુખ જતું કરવું પડે.આપણને શરીર મળતા તેના સુખમાં જ જ્ઞાનસાર–૨ || 120
