________________ માટે ન કર્યો તો બધું જ ઝૂટવાઈ ગયું. ગૌતમસ્વામીની વાત ન સાંભળી તો કાનરૂપી પમી ઈદ્રિય ગઈ. ત્રણ ઈદ્રિય જ મળી. ગૌતમસ્વામી જેવા ઉત્તમ આત્માને ન જોયા અને મોહના ઘરરૂપ પત્નીના દેહ અને રૂપને જોવામાં આસક્ત બન્યો તો આંખ ગુમાવી. ગૌતમ સ્વામીએ સમજાવ્યું તેમની વાતનો - વિચાર પણ ન કર્યો તો મન પણ ગુમાવ્યું. સંમૂર્છાિમ બની ગયો. આના પરથી આપણે આપણી જાતનો વિચાર કરવાનો છે કે મળેલો મનુષ્યભવ આપણો નિષ્ફળ ન જાય. વિષયો, વિષ કરતાં પણ ભયંકર છે. હલાહલ વિષ જેવાં છે. માટે તેનો ત્યાગ કર તો જ તને સમતાનો અનુભવ થશે. | મુનિની સામે વર્તમાન ભવ નથી, પોતાનો ભૂતકાળ જુએ છે. આપણે ચામડાની આંખથી જોઈએ છીએ, મુનિ શાસ્ત્ર ચક્ષુથી જુએ છે. જગતને તત્ત્વની દષ્ટિથી જોઈને જગત સાથે બોલવાનો વ્યવહાર બંધ કરે એ મુનિ. કારણ વગર બોલે નહિ એ મની કહેવાય. જરૂર પૂરતું જ બોલે. જેમ જેમ આત્માનું જ્ઞાન થતું જાય તેમ તેમ ઈદ્રિયોનું કામ બંધ કરતો જાય. મુનિઓને ઉત્સર્ગથી ગુપ્તિમાં જ રહેવાનું છે. અપવાદે સમિતિમાં પરનોવ્યાપાર બંધ કરવા ગુપ્તિનો માર્ગ અપનાવે. તેની માટે અપૂર્વ પુરુષાર્થ કરવો પડે. આયુષ્ય વિના સાત કર્મનો બંધ સતત ચાલે છે. સંસારનું વિસર્જન કરવાની તક મળી એ પ્રમાદ કરી પાછું સર્જન કરે છે. આશ્રવને બંધ કરી સંવરમાં આવવું પડે. આશ્રવના 42 કારણો છે. 5 ઈદ્રિયો + પ અવ્રત +4 કષાય+૩યોગ+ રપ ક્રિયા = 42 આત્મામાં કર્મના આશ્રવ સતત આવી રહ્યાં છે. જોયું+જાણું = જ્ઞાન. વસ્તુનું જ્ઞાન ન હોય તો ઇચ્છા ન થાય. પૂર્વના જ્ઞાનના સંસ્કાર પોતે પાળેલા. એ અવિરતિરૂપે ઉદયમાં આવે છે. જ્ઞાનવિના પ્રવૃત્તિ થતી નથી. ઈદ્રિયો વધે એમ જ્ઞાન વધે, એમ ઇચ્છા વધતી જાય. સ્વભાવ પડ્યો નથી, પાડ્યો છે. પહેલાં સંસ્કાર પડ્યો એ જ સાથે આવે. પુણ્યના જ્ઞાનસાર-૨ // 205
