________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૦)
(યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય વ્યાખ્યાનો
થઈ જાય. એ અંતરઆત્માની વસ્તુ છે.અંતરાત્મામાં હા, એવી ચારિત્ર મોહનીયની પા૫ પ્રકૃતિ છે કે જેના દૃષ્ટિ તો પડેલી જ છે, કિન્તુ એના પર કર્મના આવરણ ઉદયમાં ચારિત્રના ભાવ ન જાગે, ને ચારિત્રન મળે, ન છવાઈ રહેલા છે, તેથી દષ્ટિ યાને સર્બોધ પ્રગટ નથી લેવાય. ચારિત્રની આડે ચારિત્ર-મોહનીય કર્મ એ વર્તાતો. આ આવરણ દૂર હટે એ પણ અકસ્માત નથી આવરણ છે. એને પુરુષાર્થ ખેડી હટાવવાનું કરો તો જ બનતું, કિન્તુ એને હટાવવા પુરુષાર્થ કરવો પડે. ચારિત્રના ભાવ જાગે, ને ચારિત્રલેવાય. બાકી ચારિત્ર
આ સૂચવે છે કે દૃષ્ટિ જેમ આકસ્મિક નથી, માટે પુણ્યોદયની આશાએ રહ્યા, તો હજી આવા સેંકડો તેમ પુણ્યોદયનો વિષય પણ નથી; કેમકે શુભાશુભ મનુષ્યભવ વીતે, તો ય ચારિત્રનહિ મળે... અસ્તુ. કર્મોના ભેદોમાં કોઈ એવું શુભ કર્મ નથી, કોઈ એવી યોગષ્ટિમાં પણ આવું છે. પુરુષાર્થ કરવાનો પુણ્ય પ્રકૃતિ નથી, કે જેના ઉદયે દૃષ્ટિ પ્રાપ્ત થાય. થાય તેમ તેમ આવરણ હટવાથી આગળ આગળની ઉલ્ દષ્ટિ રોકનારા છારનારા અશુભ કર્મો છે, કે જેના દ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત થાય. ઉદયે દૃષ્ટિ રોકાઈ જાય, આવરાઈ જાય, પ્રગટ ન
અહીં આઠ દૃષ્ટિ કહી તે પૂલથી કહી; પરંતુ થાય. એ તો આવરણને હટાવો, તો સદ્દષ્ટિ પ્રગટ
એમ તો એકેકી દૃષ્ટિમાંય ચઢતી ઊતરતી કેટલીય થાય. આ હટાવવાનું કામ પુરુષાર્થથી બને. જેમકે,
કક્ષાઓ હોય. સૂક્ષ્મતાથી એ દરેક કક્ષાનો વિચાર - પ્રવે- આજે કેટલાક કહે છે ને કે, “અમારે
કરીએ તો એના માં આવરણ કેટલાય પ્રકારના પુણ્યનો ઉદય નથી એટલે અમને ચારિત્ર મળતું નથી,
સિદ્ધ થાય, કહો, અનંતા પ્રકાર બને. કેમકે દ્રષ્ટિ એ ચારિત્રના ભાવ નથી થતા. પુણ્યનો ઉદય હોય તો
બોધસ્વરૂપ છે, તત્ત્વદર્શન સ્વરૂપ છે, અને શાસ્ત્રો ચારિત્રના ભાવ ન જાગે?”
દર્શનાદિ ગુણોને ષટ્રસ્થાન પતિત કહે છે, તેથી એ ઉ૦- આવું કહેવું એ ખોટું છે, કેમકે પુણ્યકર્મની
દર્શનાદિના અનંત પ્રકાર બને છે. ૪૨ પ્રકૃત્તિઓમાં કોઈ એક એવી પુણ્ય પ્રકૃતિ નથી કે, જેના ઉદયે ચારિત્રના ભાવ જાગે, ને ચારિત્ર મળે.
For Private and Personal Use Only
