________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૬).
(યોગદષ્ટિ સમુચ્ચય વ્યાખ્યાનો , દુશ્મન કદાચ આવે,” તેથી લશ્કર પોષે છે. (૩) એ પણ સંભવિત છે કે બળવાન કર્મ ન પણ ઉદયમાં નોકરીમાંય બીજી નિશ્ચિત સ્થાયી નોકરી ન મળતી હોય આવે; ને તો દષ્ટિનું પતન થયા વિના આગળ તો અમુક નોકરીમાં સંશયછતાં લાગુ થઈ જાય છે. ઉપરની દ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત થવાનો અવસર મળે છે. તેમજ કર્મની શિરજોરી સામેના યત્નમાં ૩ (૩) દષ્ટિ પ્રાપ્ત કરવા આવરણભૂત કર્મનો જે
લયોપશમ કરવાની મહેનત કરાય છે, એ લાભ :
લયોપશમને ટકાવવાની જાગૃતિ અને મહેનત ચાલુ એજ રીતે અહીં ભલે ભાવી કર્મની શિરજોરી
રહે, તો કર્મની શિરજોરી નથી ચાલતી. ત્યાં તો થવાનો સંશય હોય, છતાં ભવી જીવ વર્તમાન કર્મને
લયોપશમમાં સત્તાગત કર્મને માત્ર પ્રદેશોદયથી દબાવી હટાવી દષ્ટિ પામવાની મહેનત કરે, એ ખોટું
ભોગવાઇને ખપી જવું પડે છે. નથી. એ મહેનત લેખે છે, કેમકે (૧) કદાચ દુષ્ટિનું ભાવિમાં પતન થવાનું હોય તો પણ વર્તમાનમાં દૃષ્ટિ
* * * પામ્યાથી આત્મામાં સારા સંસ્કાર પડે છે. (૨) વળી
આંતરણની રક્ષાના ૭ ઉપાય
ગુણ-ક્ષયોપશમ ટકાવવાની આ જાગૃતિ અને યાદ કર્યા કરાય, તો સ્વાભાવિક છે કે, એની રક્ષા ને ઉદ્યમ માટે શ્રી પંચાશકશાસ્ત્ર આ ૭ ઉપાય બતાવે વૃદ્ધિ માટે સારી તકેદારી રહે; તેમજ એના બાધક છે,
સંયોગ-નિમિત્તોમાં સાવધાન રહેવાય, ને એની અસર તા નિબંસતી ૨ વહુમાળor ર દિ થifમા ન લેતાં એનાથી દૂર જ રહેવાય. २ पडिवक्खदुगुंछाए ४ परिणइ-आलोयणेणं च ।।३६।।। (૨) ગુણો યાદ તો કરાય, પરંતુ જો શુષ્કકોરા ५ तित्थंकर-भतीए, ६सुसाहुजणपञ्जवासणाए य । ધ્ધયે યાદ કરાતા રહે તો એના ઊંડા સંસ્કાર ન "उत्तरगुणसड्डाए य, एत्थ सया होइ जइयव्वं ॥३७॥
પડવાથી આગળ ૫ર સંભવ છે ગુણનું પતન થાય. અહીં પહેલાં કહ્યું સમ્યકત્વ અને અણુવ્રતોની
તેથી બીજો ઉપાય આ, કે એ ગુણ ઉપર અતિશય
બહુમાન ધરાય, હૃયથી એની ખૂબ મમતા રખાય. પ્રતિજ્ઞા કરી લીધા પછી જો આ પ્રયત્ન રાખવામાં આવે તો, એ પ્રતિજ્ઞા બાહ્યથી લેવા છતાં કદાચ
દા.ત. અહિંસા પરની મમતા હોય તો અહિંસાનું અંતરમાં સમ્યકત્વ અને વિરતિના પરિણામ ન પણ
પાલન સતત ચાલે. જાગ્યા હોય તો, એ જાગે છે, અને પરિણામ જાગ્યા
(૩) ગુણથી વિપરીત દોષ પ્રત્યે દિલમાં સતત હોય તો એ ટકે છે; પણ કયારેય પડી જતા નથી. ધૃણા-અરુચિ-ગ્લાનિ રખાય; દા.ત. અહિંસાથી આંતર પરિણામ જગાડવા-ટકાવવાના એ પ્રયત્ન કયા વિપરીત હિંસા પ્રત્યે જો સતત ધૃણા રહ્યા કરે, તો કયા ? તે ઉપરોકત બે ગાથામાં બતાવ્યા છે. એ એવું કોઈ અસત્ નિમિત્ત ઊભું થવા છતાં ય હિંસા પ્રયત્ન સાત પ્રકારના છે, તે આ પ્રમાણે
આચરવાનું મન નહિ થાય. (૧) પ્રસ્તુત ગુણની નિત્ય સ્મૃતિ અર્થાતુ (૪) ચોથો ઉપાય એ છે કે તે તે ગુણ અને હંમેશા એ ગુણનું સ્મરણ રાખવું કે “મેં આ તેના તેના પ્રતિપક્ષી દોષ સેવ્યાના પરિણામ કેવા સમ્યકત્વાદિ ગુણ સમજીને ધારણ કરેલ છે, ને મારે તે કેવા ?' એનો વિચાર રાખ્યા કરાય. એ માટે જગતમાં બરાબર પાળવાનો સાચવવાનો છે. આ રોજને રોજ બનતા દુષ્ટાન્ત વિચારાય. દા.ત. અહિંસા પાળવાથી
For Private and Personal Use Only
