________________
અર્થ : (અવધિજ્ઞાન અલ્પ હોવાથી) તિર્ય^ભક દેવો પોતાના એક, બે, ત્રણ યાવત્ નવ પૂર્વભવો જુએ છે (જાઇ શકે છે). તે ઉપરાંત જો વધારે જુએ તો જાતિસ્મરણનો શુભભાવ સમજવો. (શ્રી આચારાંગ સૂત્રના પહેલા શ્રુતસ્કંધના પહેલા અધ્યયનના પહેલા ઉદેશામાં જાતિસ્મરણી સંખ્યાતા ભવ દેખે' એમ કહ્યું છે.) (૧૫)
(૫) ઉત્તરવૈક્રિય શરીરનું ઉત્કૃષ્ટ માન તથા સ્થિતિ देव नर अहिअ लक्खं, तिरियाणं नव य जोयणसयाइं । दुगुणं तु नारयाणं, भणिअं वेउव्वियसरीरं ॥ १६ ॥
અર્થ ઃ દેવ અને મનુષ્યનું ઉત્કૃષ્ટ વૈક્રિય શરીર લાખ યોજનથી અધિક હોય છે, (તેઓ ઉત્કૃષ્ટથી એટલું શ૨ી૨ વિકુર્તી શકે છે.) તિર્યંચોનું ઉત્કૃષ્ટ વૈક્રિય શ૨ી૨ નવસો યોજનનું હોય છે અને નારકીઓનું ઉત્કૃષ્ટ વૈક્રિય શરીર પોતપોતાના સ્વાભાવિક શ૨ી૨થી બમણું કહેલું છે. એટલે કે સાતમી નારકીના જીવોનું સ્વાભાવિક શરીર પાંચસો ધનુષ્યનું છે તેથી બમણું એટલે હજાર ધનુષ્યનું ઉત્તરવૈક્રિય શરીર તેઓ વિકુર્તી શકે છે. (૧૬) ઉત્તરવૈક્રિય શરીરની સ્થિતિ
अंतमुहुत्तं निरएसु, हुंति चत्तारि तिरियमणुसु । देवेसु अध्धर्मासो, उक्कोस विउव्वणाकालो ॥ १७ ॥
અર્થ : ઉત્તરવૈક્રિય શરીરનો ઉત્કૃષ્ટ કાળ નારકીઓને અંતમુહૂર્તનો છે. તિર્યંચ અને મનુષ્યને ચાર મુહૂર્તનો છે અને દેવોને અર્ધમાસ-પંદર દિવસનો છે, એટલે કે તેઓએ વિકુર્વેલુ શરીર એટલા કાળ સુધી રહી શકે છે. (૧૭)
(૬) દેવોના ભોગ્ય પદાર્થો શેનાં હોય છે ? તે કહે છે
वणनीरविमाणाइं, वत्थाभरणाइ जाइ सव्वाई । पुढवीमयाइं सव्वे, देवाणं हुंति उवभोगो ॥ १८ ॥
રત્નસંચય 33
