Ratna Sanchay Prakaranam

Author(s): Harshsuri
Publisher: Bhadrankar Prakashan

Page 233

(વાસુદેવ, બળદેવ, પ્રતિવાસુદેવ, મોક્ષ વિગેરે સ્થાનો પણ અભવ્ય જીવો પામતા નથી તે અભવ્ય કુલકાદિથી જાણવું.) (૫૩૫)
(૩૩૦) નરકાદિ ગતિમાં જનારા જીવોનાં લક્ષણ (૧) નરકે જનારનાં લક્ષણ
जो घाइ सत्ताई, अलियं जंपेड़ परधणं हरइ । परदारं चिय वच्चइ, बहुपावपरिग्गहासत्तो ॥ ५३६ ॥
',
चंडो माणी थद्धो, मायावी निठुरो खरो पावो । पिसुणो संगहसीलो, साहूण निंदओ अहम्मो ॥ ५३७ ॥ दुबुद्धी अणज्जो, बहुपावपरायणो कयग्घो य । बहुदुक्खसोगपरओ, मरिडं निरयम्मि सो जाइ ॥ ५३८ ॥
અર્થ : જે પ્રાણી હિંસા કરતો હોય, અસત્ય વચન બોલતો હોય, પરધન હરણ કરતો હોય, પરસ્ત્રીનું સેવન કરતો હોય, બહુ પાપવાળા પરિગ્રહમાં આસક્ત હોય, વળી જે ક્રોધી, માની, સ્તબ્ધ, માયાવી, નિષ્ઠુર (કઠોર વચન બોલનાર), ખલ, પાપી (અન્ય પાપો કરનાર), પિશુન (ચાડીયો), સંગ્રહ કરવાના સ્વભાવવાળો (કૃપણ), સાધુજનનો નિંદક અને અધર્મી (ધર્મની શ્રદ્ધા રહિત) હોય, તેમજ જે દુષ્ટ બુદ્ધિવાળો, અનાર્ય, બહુ પાપ (આરંભ)ના કાર્યમાં તત્પર, કૃતઘ્ન (બીજાએ કરેલા ગુણને નહીં જાણનાર), તથા ઘણા દુઃખ અને શોકમાં જ નિરંતર મગ્ન રહેનારો - તેવો મનુષ્ય મરીને નરકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. (૫૩૬-૫૩૭-૫૩૮)
,
(૨) તિર્યંચ ગતિમાં જવાનાં લક્ષણ
कज्जत्थी जो सेवइ, मित्तं कज्जे उ कए विसंवयइ । कुरो मूढमईओ, तिरिओ सो होइ मरिऊणं ॥ ५३९ ॥ અર્થ : જે કાર્યને અર્થે (મતલબને માટે) મિત્રને સેવે કામ હોય ત્યારે મિત્રનો આશ્રય કરે અને કાર્ય થઇ રહ્યા પછી તેનો વિસંવાદ (ત્યાગ)
રત્નસંચય ૦ ૨૩૨
-