________________
અર્થ : જે વખતે (કોઈ પણ વખતે) કોઈ મનુષ્યાદિક સામાન્ય કેવળીને કે તીર્થકરને પ્રશ્ન કરે ત્યારે એ જ જવાબ અપાય છે (કેવળી એ જ જવાબ આપે છે) કે એક નિગોદનો અનંતનો ભાગ સિદ્ધિપદને પામ્યો છે. (૧૪૬) એવી નિગોદ (સૂક્ષ્મ વનસ્પતિના શરીર) ચૌદ રાજલોકમાં અસંખ્યાતી છે. દરેક શરીરમાં જીવો અનંતાનંત છે.
(૩) નિગોદના જીવોને દુઃખ जं नरए नेआ, दुक्खं पावंति गोयमा ! तिक्खं । तं पुण निगोयमज्झे, अणंतगुणियं मुणेअव्वं ॥ १४७ ॥
અર્થ: હે ગૌતમ ! નરકમાં નારકીના જીવો જે તણ-ઉગ્ર દુઃખ પામે છે; તેથી અનંતગણું દુઃખ નિગોદમાં રહેલા જીવો પામે છે એમ જાણવું. (૧૪૭) (એ દુઃખ અવ્યક્તપણે ભોગવાતું હોવાથી નરકની જેવું તીવ્ર જણાતું નથી.)
(૯૪) નિગોદ વિગેરેની સૂક્ષ્મતાનું વર્ણન लोए असंखजोअण-माणे पइजोअणंऽगुला संखा । पइ तं असंख अंसा, पइ तं असंखया गोला ॥ १४८ ॥
અર્થ : અસંખ્યાતા યોજન પ્રમાણ ચૌદ રાજલોકમાં યોજન યોજના પ્રત્યે એટલે દરેક યોજનમાં સંખ્યાતા અંગુલો છે, અંગુલ અંગુલ પ્રત્યે એટલે દરેક અંગુલમાં અસંખ્યાતા અંશો (વિભાગો) છે, તે દરેક અંગુલના અસંખ્યાતા અંશ-વિભાગમાં અસંખ્યાતા ગોળા છે. (૧૪૮).
गोलो असंखनिगोओ, सोऽणंतजिओ जिअ पइ पएसा । असंख पइपएसं, कम्माणं वग्गणाऽणंता ॥ १४९ ॥
અર્થ એક એક ગોળામાં અસંખ્યાતી નિગોદ (શરીર) છે, તે દરેક નિગોદમાં અનંતા જીવો રહેલા છે, દરેક જીવના અસંખ્યાતા (લોકાકાશના પ્રદેશ પ્રમાણ) પ્રદેશો છે, તે દરેક પ્રદેશે કમોંની અનંતી વર્ગણાઓ રહેલી છે. (૧૪૯)
રત્નસંચય - ૧
