________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
હે અજ્ઞાનીજનો! જેઓએ મહેલોમાં રહીને પોતાના જીવનમાં મખમલ જેવા મુલાયમ ગાલીચા પરથી નીચે પગ પણ મૂક્યો ન હતો, તેવા કોમળ દેહધારી રાજકુમારોએ પણ જ્યારે ગાલીચા પરથી નીચે પગ મૂક્યો, તો વન-પર્વતના કાંટા અને કંકણમાં મૂક્યો, આત્મજ્ઞાન તથા વીતરાગભાવના બળ પર તેઓએ પોતાને કાંટા-કંકણમાં પણ સુખી અનુભવ્યા. તેઓએ જગતના ક્ષણિકપણાનો બોધ થતાં જ ક્ષણિક જગતને ત્યાગી દીધું. અનંત મૂએ પસંદ કરેલા માર્ગ પર ચાલવાનું પસંદ ન કરીને તેઓએ અનંત જ્ઞાનીઓએ પસંદ કરેલા માર્ગ પર ચાલવાનો નિર્ણય લીધો.
જેમ ભોજનની ચર્ચા કરવા માત્રથી કે જાતજાતના પકવાનના નામ વાંચવા માત્રથી ભૂખ મટી જતી નથી, પરંતુ દરેક વ્યક્તિએ પોતે જાતે ભોજન કરવું પડે છે, તે જ રીતે મુનિરાજોની ચર્ચા કરવા માત્રથી કે શાસ્ત્રો દ્વારા મુનિરાજોના મૂળગુણોનું સ્વરૂપ જાણી લેવા માત્રથી મોક્ષ પ્રાપ્ત થઈ જતો નથી, દરેક જીવે મુક્તિની પ્રાપ્તિ અર્થે પોતે મુનિ થવું અનિવાર્ય છે. નદીમાં વહેતા પાણીના પ્રવાહની જેમ મનુષ્યભવ પળેપળે વહી રહ્યો છે, હે અજ્ઞાની જીવો! પરપદાર્થથી વિરક્ત થઈ નિજાભસ્વભાવ તરફ વળો!
પરવસ્તુને પોતાની માનીને પરવસ્તુનો ત્યાગ કરવો તે વાસ્તવિક ત્યાગ નથી, તેથી તેના ફળમાં સંસાર પરિભ્રમણ અને અનંત દુઃખનો અભાવ પણ થઈ શકતો નથી. જે પદાર્થમાં એકત્વ હોય, તેનો વિયોગ થાય તો તેના ફળમાં થતા દુઃખની કલ્પના કરી શકાય છે. જ્ઞાની પદ્રવ્યને પરરૂપે માનીને પરદ્રવ્યનો ત્યાગ કરે છે. નિશ્ચયદ્રષ્ટિએ પરદ્રવ્યને પરદ્રવ્યરૂપે જાણનાર જ્ઞાન જ ત્યાગ છે. સમ્યગ્દર્શન, સમ્યજ્ઞાન સહિત ચારિત્ર જ સમ્યફચારિત્ર છે.
જ્યાં સુધી જગતના ક્ષણિકપણાનો બોધ થતો નથી, ત્યાં સુધી પદ્રવ્યનો ત્યાગ પણ થઈ શક્તો નથી. જગતના ક્ષણિકપણાનો બોધ કરવા
