________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
“ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ થવાનું બીજું નામ “આત્મસાક્ષાત્કાર” છે. કલ્પનાલોકમાં વિચરણ કરનારા વિચારકોની આ કાલ્પનિક રચના નથી, પણ જ્ઞાનીઓના જીવનમાં ઝાંખીને અપૂર્વ પુરૂષાર્થ વડે અનુભવેલું સત્ય છે. લેખક કે કવિ તો વિચારોના સાગરમાં ડૂબી-ડૂબીને જાત-જાતના મોતીઓ શોધી લે છે. તેથી કહ્યું છે કે “જ્યાં ન પહોંચે રવિ, ત્યાં પહોંચે કવિ.” લેખક અથવા કવિ એક પળમાં રાયને પહાડ બતાવી દે છે. કવિની કલ્પના શકિત અનેરી હોઈ શકે છે, પણ કલ્પનાતીત નિર્વિકલ્પ દશા ફક્ત શાનીની જ હોય છે.
જે આ પળે છે, તે બીજી પળે નથી. જે બીજી પળે છે, તે ત્રીજી પળે નથી. પળે પળે પરિવર્તનશીલ જગતના સ્વરૂપને જાણતા હોવા છતાં અજ્ઞાનીને જગતના ક્ષણિકપણાનો બોધ કેમ થતો નથી? તેનો વિચાર કરતા મને આશ્ચર્ય થાય છે. અજ્ઞાની જીવો આત્માના નિત્યપણાને ભૂલીને જગતના શણિકપણાને નિત્યરૂપે કેમ અનુભવી રહ્યા છે? તેઓ કેમ વિચાર કરતા નથી કે શણિક જગતમાં ઓતપ્રોત થઈને નિત્ય આત્માને ભૂલી જવો એ મહાઅપરાધ છે.
અજ્ઞાનથી અંધ અજ્ઞાની સંસારના ક્ષણિકપણાને વળગીને તેમાંથી જ સુખ લેવા બદલ નિત્ય આત્માને ગુમાવી રહ્યો છે, તે રાખ માટે રત્નને બાળી રહ્યો છે.
