Tattva Chintamani Shabdakhandam

Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay

Page 467

1
".
"
"
मान, समात् तस्य कक्ष्यतामनुमाय तरोधकवेदाभुमानं, प्रथमं कर्तव्यताचानेऽपि वेदानुमान अविनाभावात्। न च तत रव प्रत्यक्षवेदानुमानं, प्रत्यक्षत्वे उच्छेदानुपपत्तः शाखान्तरवत् । 'तस्य' मङ्गलस्य, 'तद्बोधकेति मङ्गलकर्त्तव्यताबोधकेत्यर्थः । नन्वेचं प्रथममेव प्रवर्तकज्ञानोत्पत्तौ कृतं वेदानुमानेनेत्यत पाइ, 'प्रथममिति, 'अविमाभावादित्युपलक्षणं प्रानुमानिककर्त्तव्यताप्रामाण्यभयहसत्वेन ततः प्रवृत्त्यसम्भवादित्यपि बोध्यं, एतञ्च ततः प्रवृत्तिरिति प्राणुक्रमपि माछते इति थेयं । 'तत एव' उक्तवेदमूलकत्वसाधकादेव, 'प्रत्यक्षत्व इति, प्रत्यक्षविषयत्वस्य उच्छेदाभावव्याप्यत्वादिति भावः । तथाचानुमाने बाध इति भावः । 'उच्छेदः' अध्यधनविषयत्वाभावः, नातस्तन्मतेऽमिद्धि:(१) ।
(२) 'इतेति, तत्र विभक्त्यादिसमभिव्याहार मुन्नौयान्वयधास्तल्लोपमजानतोऽप्यन्वयधौरेव नेत्याशयः । ननु घटः कम्मत्वमित्यादावभेदान्वयखरूपयोग्यत्वात् तत्तदन्यथविरोधिपदानन्यत्वं वाच्यं तधाननुगमन्तदवस्थ एवेति लाधवादविभत्यादिमत्पदत्वेनैव सदग्रहोऽस्वित्यखरसेन मतान्तरमा छ, 'वस्तु तस्विति, प्रतिबन्धाभिप्रायेण दृष्टान्तमा, 'तवेति, 'अतरवेति तथा धम्भिग्राहकमानसिद्धत्वादेवेत्यर्थः, तद्घटितत्वेनाज्ञातस्थेत्यान्य विवरणं 'अखण्हस्य', 'सखण्डस्य' सघटितत्वेन ज्ञातस्य, 'वाशब्दोऽनास्थायां इवार्थो था । “पदार्थति थाहत्य वाक्यार्थ एव ज्ञायते न तु पदार्थस्मरणावान्तर. व्यापारापेक्षेत्यर्थः, सईि कथं वेदस्वमिन्यतबाह, 'प्रमाणेति, तथाध न घटित वेदत्वं किन्तु प्रमाणशब्दत्वघटितं तचात्राप्यस्येवेति भावः । त्वयाप्युलसामग्रो कल्येबाक, 'अतएवेति, 'अनुमितेति, रते सवर्थाः
................. ...
........... ..... .......