Book Title: Taittiriyo Pnishad
Author(s): Geeta Press
Publisher: Geeta Press

View full book text
Previous | Next

Page 218
________________ अनु०१] शाकरभाष्यार्थ २०३ ब्रह्म विजिज्ञासुरुपससारोपगत- जाननेकी इच्छावाला होकर अपने पिता वरुणके पास गया । अर्थात् वान् , अधीहि भगवो ब्रहोत्य 'हे भगवन् ! आप मुझे ब्रह्मका नेन मन्त्रेण । अधीहि अध्यापय | उपदेश कीजिये' इस मन्त्रके द्वारा कथय । स च पिता विधिवदुप-अधीहि' शब्दका अर्थ अध्यापन [ उसने गुरूपसदन किया ] । सन्नाय तस्मै पुत्रायैतद्वचनं ( उपदेश ) कीजिये-कहिये ऐसा समझना चाहिये । उस पिताने प्रोवाच । अन्नं प्राणं चक्षुः श्रोत्रं अपने पास विधिपूर्वक आये हुए मनो वाचमिति । | उस पुत्रसे यह वाक्य कहा-'अन्नं प्राणं चक्षुः श्रोत्रं मनः वाचम् ।' अन्नं शरीरं तदभ्यन्तरं च 'अन्न अर्थात् शरीर उसके भीतर वरुणोपदिष्ट- प्राणमत्तारमुपल- | अन्न भक्षण करनेवाला प्राण, प्राशप्राप्तिशाराणि न तदनन्तर विषयोंकी उपलब्धिके साधनभूत चक्षु, श्रोत्र, मन और श्रोत्रं मनोवाचमित्येतानि ब्रह्मो वाक ये ब्रह्मकी उपलब्धिमें द्वाररूप पलब्धो द्वाराण्युक्तवान् । उक्त्वा हैं'-ऐसा उसने कहा । इस च द्वारभूतान्येतान्यन्नादीनि तं, वाला प्रकार इन द्वारभूत अन्नादिको वतलाकर उसने उस भृगुको ब्रह्मका भृगु होवाच ब्रह्मणो लक्षणम् ।। लक्षणम् लक्षण बतलाया । वह क्या है ? कि तत् ? [सो बतलाते हैं-] यतो यसाद्वा इमानि ब्रह्मा- जिससे ब्रह्मासे लेकर स्तम्बपर्यन्त दीनिस्तम्बपर्यन्तानि ये सम्पूर्ण प्राणी उत्पन्न होते हैं, | जिसके आश्रयसे ये जन्म लेनेके 'भूतानि जायन्ते । अनन्तर जीवित रहते-प्राण धारण येन जातानि जीवन्ति प्राणा- करते अर्थात् वृद्धिको प्राप्त होते हैं धारयन्ति वर्धन्ते । विनाशकाले । तथा विनाशकाल उपस्थित होनेपर स ब्रहालक्षणम् ।

Loading...

Page Navigation
1 ... 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255