________________
પ્રથમ પરિચ્છેદ ]
શતવહન વંશ
[ ૧૩.
જે એક બે સ્થળે ૪૧ “વાહન’ શબ્દવાળે જ પ્રયોગ અને તે ઉપરથી કરણિ થાય. એટલે જેણે કાર્યો કર્યા છે કરાવવા પ્રયત્ન સેવાય છે. [બીજે પણ કદાચ તે તે. એટલે કે જે વ્યક્તિએ અમુક પ્રકારનાં સે કાર્યો કર્યો પ્રમાણે થયું હશે. તેમજ શતવહન તે આંધ્રપ્રજાનો છે તે પુરૂષ, એવો ભાવાર્થ થાય; પછી તે કાર્યો એક અંશ છે (આગળ જુઓ ત્રીજા પરિછેદની (અ) કેવાં હોવાં જોઈએ (આ) અથવા તો તેનાં કરતાં હકીકત) એવું મારા વાંચવામાં જે આવ્યું છે તેનીજ એ પાંચ ઓછાં વધારે કર્યા હતાં કે કેમ (ઈ) તેમજ ગણુને અહીં માત્ર કરી છે] તે કેટલે દરજજે વ્યાજબી તેવાં કામ કરનાર માત્ર આદિ પુરૂષ જ હતા અને તે ગણુય તે વિચારવું રહે છે.
ઉપરથી તેના વંશવાળાએ તે સામાન્ય નામ-બિરૂદ બે શબ્દનો સમાસવાચક શબ્દ ન વાપરતાં, એક અપનાવી લીધું હતું કે (ઉ) શતકરણિ નામ ધારણું શત શબ્દનો જ પ્રયાગ કરવો હોય તે, તે વંશને કરતી દરેક વ્યકિત આવાં પરાક્રમ કર્યા બાદ જ તે શતવાહન વંશ અને તેના રાજાઓને શાત રાજ બિરૂદ પિતાના નામ સાથે જોડતી હતી; આ પ્રકારના કહી શકાશે. મતલબ કે શતવહન તે નપુંસકલિંગ અને બધા પ્રશ્નો ગૌણ થઈ જાય છે. પરંતુ આખા શાત તે પુલિગ જાતિના શબ્દ લેખી શકાશે. વંશમાંથી કેઈએ પણ જમાનાનું ધ્યાન ખેંચે તેવા
(૫) શતકરણિ અથવા શાતકરણ સે તે શું, પણ તેથી બે પાંચ ઓછો અથવા તે
મૃ. ૧ ઉપર આ વંશ માટે વપરાતા જે નામોની તેને બદલે એક સામટાં અનેક તરીકે જેને ગણી નામાવળી આપી છે તેમાં ૫ મું નામ શાલિવાહનનું શકાય, એવાં પણ કાર્ય કર્યો હોય તેવું તેમનાં જીવન અને ૬ હું શતકરણિનું લખાયું છે. પરંતુ હકીકતને ચરિત્રમાંથી દેખાઈ આવતું નથી. એટલે કરણિ કાર્ય અંગે શતકરણિ વિશેષ ઉપયોગી તેમજ વધારે મહત્વ કરનાર તરીકેના ભાવાર્થમાં તે શબ્દ યોજાયો હેવાની ધરાવતે શબ્દ હોવાથી તેની વિચારણું પ્રથમ હાથ વિચારણું છોડી દેવી રહે છે; બીજો શબ્દ કર્ણિ ધરવાનું યોગ્ય લાગ્યું છે.
હોય તે, કર્ણકાન; અને શતકર્ણ એટલે સો કાન સમાસના પદચ્છેદ કરતાં તેમાંથી બે શબ્દો જેને છે તે સો કાન, એટલે મનુષ્યમાત્રને જેમ બે નીકળે છે. એક શત અને બીજો કરણિ; પછી શત- કાન હોય છે તેમ આ પુરૂષને સે જેટલી સંખ્યામાં કરણિ છે કે શાતકરણિ છે, તે બેમાંના ભાવાર્થને કાન હતા તેમ નહીં, પરંતુ જેની સેવામાં, લઈને, તેમના વંશના નામ ઉપર કાંઈ વિશેષપૂર્ણ રાજકારણમાં પડેલા અને વિશ્વાસપાત્ર ગણી શકાય ? અસર થતી નથી. અલબત્ત એટલું ખરું છે કે આપણે તેવા, અનેક પુરૂષો હોય કે જેઓ પોતાનામાં રાજ્ય તે જેમ બને તેમ જે શબ્દ શબ્દ હોય તેને જ સ્થાપિત કરેલ વિશ્વાસને અંગે મહત્વપૂર્ણ અને ઉપયોગ કરતાં રહેવું જોઈએ. તેમાં શતનો અર્થ સો જવાબદારી ભરેલાં કાર્યો કરી શકે; (hundred) એટલું નિર્વિવાદિત છે; અને બીજો વિશ્વાસુ માણસે પછી ચાહે તે મેટા હોદેદારો હોય શબ્દ જે કરણિ છે તેને કેટલેક ઠેકાણે કર્ણિના રૂપમાં કે ચાહે તે હોદાવિનાના સામાન્ય પ્રજાજન હેય. આને પણ લીધો છે. જે કરણિ હોય તે કૃ કરવું, તે ધાતુ; મળતા ભાવાર્થમાં ડેવી. એસ. સુખથકરે૪૩ એનેલી
(૪૧) “જૈન યુગ” નામનું માસિક સંવત ૧૯૫૫ના (૪૨) લંકાધિપતિ રાવણને દશ માથા હવાની જે દંત માર્ચ-એપ્રીલને અંક, તેમાં “દક્ષિણમાં જૈનધર્મ' નામને કથા ચાલે છે તે હકીકત સાથે આને સરખા ( સંભવ લેખ છપાય છે.
છે કે માથું તો એક જ હશે, પરંતુ જે સર્વ અલંકારે ગળામાં બુદ્ધિપ્રકાશ, પુ. ૮૨ સને ૧૯૩૪, પ્રથમ અંક: તેમાં પહેરાતા હોય તેમાં પડતાં પ્રતિબિંબને લીધે તે દેખાવ શ્રીયુત ધ૪. મુનશીજીનો ક્ષત્રપ સંબંધી લેખ છે ત્યાં અન્ય જેનારને લાગતા હોય.). તેમણે “શતવહન શબ્દ લખે છે,
(૪) જુએ મજકુર પુસ્તક, ૫. ૨૧ અને આગળ
