________________
તૃતીય પરિછેદ ]
જુદી ગાદી અને વશ સ્થાપવાનાં કારણે
[ ૫૭
ત્યારે સામો પક્ષ કહે છે કે, એમ તે ઈક્વાકુવંશીઓમાં (Naga-girls)also=રાણી નાગનિકા ૮(નાગકન્યા પણ ક્ષત્રિયો અને બ્રાહ્મણ છે;૩૫ એવું જણાવી છે) નું નામ સ્વયં સાક્ષી પૂરે છે કે, તેઓ નાગકન્યાઓ સામો પ્રશ્ન ઉઠાવે છે કે, if they were Braha- સાથે લગ્ન કરતા હતા. વળી બીજાં દૃષ્ટાંત પણ નીચે mans, why did they not mention their પ્રમાણે આપે છે; જેમ રાક્ષસ બ્રાહ્મણે હોય છે patronymic=જો તેઓ બ્રાહ્મણ જ હતા તે તેઓ (માર્કડેય પુરાણમાં) તેમ ગુજરાતમાં નાગર બ્રાહ્મણોની પિતાના પિતૃપક્ષના ગોત્રનો ઉચ્ચાર કેમ નથી કરતા ? ઉત્પત્તિ પણ તેવી જ કહેવાય છે; descendants ત્યારે પ્રથમ પક્ષ વળી ઉત્તર વાળે છે કે, Saliva- of Brahmins by Naga-girls=નાગકન્યા han (Sesh, the king of serpants begot સાથે બ્રાહ્મણના લગ્ન થવાથી ઉત્પન્ન થયેલાં ફરજંદે; Salivahan on a Brahman girl=બ્રાહ્મણ (ન-ગર=poisonless) અને Now if these કન્યા સાથે શેષ નામના સપના રાજાએ સંભોગ Nagar-brahmins, who were the offકર્યાથી જે પુત્ર ઉત્પન્ન થયો તે) શાલિવાહન જ કહે- springs of a Naga and a Brahmin-girl, વાય છે અને he must go by his mother's could be Brahmans, there could be caste of Brahmaneતેથી તેની ઓળખ તેની no objection to the Satavahans being માતાની બ્રાહ્મણજાતિવાળી જ હોવી જોઈએ. આ Brahmans with similar legendary પ્રમાણે માતૃપક્ષીય ગોત્રના જોડાણનો ઇતિહાસ આપે origin=જે તેથી નાગપિતા અને બ્રાહ્મણ કન્યાના ૩૯ છે જ્યારે માતૃપક્ષના ગોત્ર જોડવાનું ખરું કારણ તે કરદે એવા નાગરબ્રાહ્મણને બ્રાહ્મણ કહી શકાય તે સમયે એક રાજા અનેક ગોત્રની રાણીઓ પર છે, તો તે જ પ્રમાણે જેની ઉત્પત્તિરૂપ દંતકથા છે, એવા હતો અને તેથી અનેક રાણીઓ પેટે થતાં સંતાનોની શાતવાહનોને બ્રાહ્મણો કહેવામાં વાંધો શું હોઈ શકે? ઓળખ માટે તેમની માતાના ગોત્રોનો ઉલ્લેખ કરાતે આ પ્રમાણે મિ. ઘોશે પિતાના તરફથી ઉપરના બંને હતો૩) એમ કહી સમર્થનરૂપે દષ્ટાંત આપે છે કે, વિદ્વાનોનાં મંતવ્ય ઉપર સવળી અવળી દલીલ આપીને The name of the queen Naganika za Gosolymi oreloj 3,80 "To sum up (Naga girl) shows that they married Prof. Bhandarker has failed to addu
(૩૫) મજકુર પુસ્તક અને નિબંધ પૃ. ૨૨-In fact (૩૭) જુઓ પુ. ૨ પૃ. ૧૩ ટીકા નં. ૪૭ it is not true that all the descendants of (૩૮) નાગનિકાના નામથી જ નાગકન્યા કહેવા માગતા Ukshavaku were Kshatriyas. There were હોય તો તે, અગ્નિમિત્રે જે માલવિકા સાથે લગ્ન કર્યું હતું Brahmans also among themeખરી રીતે જોતાં અને જે નાગનિકાના પિતાપક્ષની જ કન્યા હોવા સંભવિત સત્ય નથી કે ઈક્વાકુવંશી સર્વ ક્ષત્રિયો છે. તેમાં તે છે (જુઓ ઉપરમાં પૃ. ૫૨ ) તેને પણ નાગકન્યા કહેવી બ્રાહ્મણો પણ છે.
રહે છે. તેમજ મહેંદ્ર, સુરેશ, કુમાર ઈત્યાદિનાં નામ વાળાઓને ૩૬) શાલિવાહન નામનો રાજા તે આ વંશની પણ ઈંદ્રાદિ દેવતા સાથે સંબંધ ધરાવતા કહેવા પડશે. ઉત્પત્તિ થયા બાદ લગભગ સાડાચારસે વરસે થયો છે અને (૩૯) અહીં આપણે નાગરબ્રાહ્મણની ઉત્પત્તિ કેમ થઈ તે નામ તે માત્ર એક જ વ્યક્તિને લાગુ પડે છે (જુઓ તેની ચર્ચામાં ઉતરવા નથી માંગતા. પરંતુ ઉપરના વાકયમાં ૫રમાં પૃ. ૧૬ ) તો તેને આ વંશની ઉત્પત્તિની દંતકથા બ્રાહ્મણપિતા અને નાગકન્યાથી તેમની ઉત્પત્તિ જણાવી છે સાથે શી રીતે જોડી શકાય?
જ્યારે આ વાકયમાં નાગપિતા અને બ્રાહ્મણુકન્યામાંથી તેમ આ દંતકથા જેની સાથે જોડાયલી છે તે તો વળી તેમની ઉત્પત્તિ કહે છે એમ હેરફેર થતી હકીકત ઉપર જ શાલિવાહન રાજાનીયે પાછળ થયો છે તેને શાલિવાહન ધ્યાન ખેંચીએ છીએ. સાથે સંબંધ ૫ણું કયાં છે? (જુઓ તેનું વૃત્તાંત આગળ ઉપર). (૪૦) મજકુર પુસ્તક પૃ. ૨૩.
