________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
C
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Acha
(૭૨) અર્થ –વસ્તુ (પ્રત્યેક દ્રવ્ય) માં અનંત સામાન્ય સ્વભાવ અને વિશેષ સ્વભાવ છે. સામાન્ય સ્વભાવ વિના વસ્તુની અસ્તી (છતી) નહિં અને વિશેષ સ્વભાવ વિના કાર્ય થઈ શકે નહિં સામાન્ય સ્વભાવ તે દ્રવ્યાસ્તિક નયની અપેક્ષાએ અને વિશેષ સ્વભાવ તે પર્યાયાસ્તિક નયની અપેક્ષાએ છે. જે સ્વભાવમાં એમ્પણું નિત્યપણું નિરવયવપણું અક્રિયપણું અને સર્વગતપણું હોય તે સામાન્ય સ્વભાવ કહેવાય છે, તે ભૂલ છ પ્રકાના હોય છે. તેનાં નામ ૧ અસ્તિત્વ ૨ વસ્તુત્વે ૩ દ્વવ્યત્વે ૪ પ્રમેયત્વે ૫ સર્વ અને અગુરૂ લધુત્વ. ઉત્તર સામાન્ય સ્વભાવ અનંત છે. તે સર્વ દ્રવ્યમાં પિતાના પરિણામિક પણાથી પરિણમી રહ્યા છે પરંતુ અન્યની સહાયતા નથી. વિશેષ સ્વભાવની પરિણતિ તે સ્વગુણને અનુયાયિની હોય છે. જેમ જ્ઞાયકતા (સ્વભાવ) જ્ઞાન ગુણને અનુસરે છે અનુયાયી થાય છે પસ્થતા, એ દર્શણ ગુણને અનુસરે છે. એમ ચારિત્રાદિક વિશેષ સ્વભાવની પરિણતિ સ્વગુણને જ અનુકૂલ પ્રવૃત્તિ કરે છે. હે પ્રભો ! આપશ્રીના અનંત ગુણે પ્રત્યેક પ્રદેશે સ્વસ્થાનમાં રહીને જ પિત પિતાનું ભિન્ન ભિન્ન કાર્ય કરે છે, જેમ જ્ઞાન ગુણ જાણવાનું કાર્ય કરે છે, દર્શન ગુણ દેખવાનું કાર્ય કરે છે; એમ દરેક ગુણ માટે જાણવું. તે પણ સર્વ પ્રદેશ એકઠા મલીને સામુદાયિક કાર્ય કરે છે, પરંતુ અમુક પ્રદેશ કાર્ય કરે અને અમુક પ્રદેશ કાર્ય ન કરે એમ નહિં. અર્થાત સર્વ પ્રદેશ કાર્ય કરે છે.
For Private And Personal Use Only
