________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૮૫). સ્થિતિબંધ ૩. રસબંધ અને ૪ પ્રદેશબંધ ઉત્કૃષ્ટ ત્રિવિધગથી ઉત્કૃષ્ટ પ્રકૃતિ બંધ અને પ્રદેશ બંધ થાય છે અને ઉત્કૃષ્ટ કષાય વડે રસબંધ તથા સ્થિતિ બંધ થાય છે. એ બંધ ચતુષ્ટય દ્રવ્યથી છે, ભાવબંધ-આત્મના અશુદ્ધ પરિણામ તે, સંવર- આત્માને શુદ્ધ ઉપયોગ તે અથવા સ્વ સ્વભાવમાં પરિણામની સ્થિરતા રૂપ સંવર એ ભાવસંવર વડે નવીન કર્મ પુદ્ગલના ગ્રહણને અટકાવ કરે તે દ્રવ્ય સંવર; અને પાંચ સમિતિ વગેરે પણ સંવર કહેવાય છે તે ભાવ સંવરના નિમિત્ત કારણ છે; કારણમાં કાર્યને ઉપચાર કરવાથી ભાવ સંવરના ઉપયોગ વિના સંવરના કારણે-કમ નિજ રાના કારણે તે આશ્રવના-કર્મ બંધના કારણે થવા પામે છે
રિસંવા તે ગાવા'' નિર્જરા બે પ્રકારની છે–૧. ભાવ નિજ ૨. દ્રવ્યનિર્જરા. ભાવનિરા-પરિણતિના ત્યાગપૂર્વક શુદ્ધ આત્મ સ્વરૂપમાં રમણતા ઉપગની પરિણતિ-તે દ્રવ્ય નિર્જરા આત્મ પરિણામ રૂપ ભાવ નિર્જરાના સામર્થ્યથી કર્મપુગલનું આત્મ પ્રદેશથી ખરવું દૂર થવું તે દ્રવ્ય નિજેરાના નિમિત્ત કારણરૂપ બાર પ્રકારને તપ, તે પણ (કારણમાં કાર્યના ઉપચારથી ) નિર્જરા કહેવાય છે. અંતરંગ ભાવ નિજેરાના પરિણામ વિના જીવને દ્વાદશ વિધ તપ, નિર્જરાને હેતુ થતું નથી. જડચલ જડચલ કર્મ જે દેહને છે, જાણ્યું આતમ ત, બહિરાતમ બહિરાતમ તામું ગ્રહી હોજી ચત.
રંગે એકત્વ, નમિ, ૪ અર્થ—અચેતન ભૂત અને નાશવંત આ શરીરને મેં આત્મા મા ! તેથી દેહને વિષે અહં બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થઈ, એ
For Private And Personal Use Only
