________________
સંશય અને અજ્ઞાન એ પાંચ મિથ્યાત્વ છે. અવિરતિ :
‘સાવદત્યાગ” રૂપ વ્રતો વિરતિ છે તેનાથી વિપરીત હિંસા, ચોરી, જૂઠ, કુશીલ અને પરિગ્રહ એ પાંચ મહાપાપો તે અવિરતિ છે. પ્રમાદ :
આત્માની જ્ઞાનપ્રાપ્તિના માર્ગે આગળ વધવાની જે સભાનતા છે, જાગૃતિ છે તેનો લોપ કરાવે તે પ્રમાદ છે, આત્માને જ્ઞાનમાર્ગેથી યુત કરાવનાર પ્રમાદ છે. તેના પંદર પ્રકારો છે : ચાર વિકથા, ચાર કષાય, પાંચ ઈન્દ્રિયોના વિષયો, નિદ્રા અને સ્નેહ એ પંદર પ્રમાદ છે.
યોગ :
આત્માનો કર્મ સાથે જેનાથી સંયોગ થાય છે તે યોગ છે. તેના ત્રણ પ્રકાર છે :
૧. મન ૨. વચન ૩. કાયા.
-
કષાય :
“કષ” એટલે સંસાર અને “આય” એટલે વૃદ્ધિ થવી. સંસારની વૃદ્ધિ જેનાથી થાય તે કષાય છે. તેના ચાર પ્રકાર છે : ૧. ક્રોધ ૨. માન ૩. માયા ૪. લોભ
આ ૩૨ ભેદોને કારણે આત્મામાં કર્મોનો આસ્રવ થાય છે. તે આત્માના વિભાવ (અશુદ્ધ) પરિણામરૂપ હોવાથી ભાવાવ કહેવાય છે.
દ્વવ્યાસવનું સ્વરૂપ અને ભેદ (૩૧)
णाणावरणादीणं जोग्गं जं पुग्गलं समासवदि । दव्वासवो स णेयो अणेयभेओ जिणक्खादो ॥ ३१ ॥
૨૮
