Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० १ गा २३ सूतमेदा सूनोचारणविधिश्च १६१
"सुयनाणे दुविहे पण्णत्ते, त जहा-जगपढेि चेव, अगाहिरे चैव" । स्था०२ ठा०१
अद्गप्रविष्ट द्वादशभेदम्-आचारादिभेदात् , तर दृष्टिवादवजे सर्व कालिकम् , दृप्टिवादसून तूत्कालिकम् । तर यद् दिवमस्य प्रथमपश्चिमपौरुपीद्वये रात्रेश्य मथमपश्चिमपौरुपीद्वय एव पठ्यते, तत् कालिकम् । यत्तु कालवेलानन पठ्यते तदुत्कालिकम् । अङ्गवाह्य द्विविधम् , आवश्यक, तद् व्यतिरिक्त च । तत्रावश्यक मुत्कालिक, तच-पद्रविधम्-सामायिक १, चतुर्विशतिस्तवः २, वन्दनक ३, प्रतिक्रमण ४, कायोत्सर्ग. ५, प्रत्याख्यान ६ च ।।
अब सून भेदनाम के पाचवा दार कहते है
यह कहा ही जा चुका है कि मूत्र का दूसरा नाम शुतज्ञान भी है, अतः यह मूलभेद की अपेक्षा से दो भेदवाला है-१ अङ्गप्रविष्ट २ अगवाह्य । कहा भी है-"सुयणाणे दुविहे पण्गत्ते त जहा-अगपविढे चेव अगवाहिरे चैव" इनमे अगप्रविष्ट श्रुतज्ञान के १२ भेद हैं-आचाराग से लेकर दृष्टिवाद तक । उनमे दृष्टिवाद को छोड़कर बाकी सब कालिक हैं। दृष्टिवाद उत्कालिक है। जो सूत्र दिवस के पथम पश्चिम पौरुपीदय में तथा रात्रि के प्रथम पश्चिम पौरुपीदय मे ही पढ़ा जाता है वह सत्र कालिक जानना चाहिये । जो सूत्र अकाल के समय को छोड़ कर पढ़ा जाता है वह उत्कालिक है । अगवाह्य श्रुतज्ञान भी आवश्यक एव तद्व्यतिरिक्त के भेद से दो प्रकार का है। इनमे आवश्यक सूत्र उत्कालिक है,
और वह ६ प्रकार का है जैसे-सामायिक १, चतुर्विशतिस्तव २, वन्दनक ३, प्रतिक्रमण ४, कायोत्सर्ग५, एव प्रत्याख्यान ६। कालिक, उत्कालिक के भेद હવે સૂત્રભેદ નામનું પાચમુ દ્વાર કહે છે –
એ કહેવાઈ ગયું છે કે, સૂત્રનુ બીજુ નામ શ્રુતજ્ઞાન પણ છે આથી તે મૂળ ભેદની અપેક્ષાએ બે ભેદવાળુ છે આગ પ્રવિણ ને ૧ અગબાહ્ય ૨ કહ્યું પણ छ । सुयणाणे दुविहे पण्णत्त त जहा-अगपविट्ठ चेव अगवाहिरे चेव तेभा सस પ્રવિષ્ટ કૃતજ્ઞાનના ૧૨ ભેદ છે અચારાગથી લઈને દીવાદ સુધી એમા દીવાદને છેડીને બાકી બધા કાલીક છે દછીવાદ ઉલ્કાલિક છે, જે સૂત્ર દિવસના પ્રથમ અને પશ્ચિમ બે પૌરૂષીમા તથા રાત્રીના પ્રથમ અને પશ્ચિમ બે પૌરૂષીમાજ વાચી શકાય છે, તે સૂવને કાલીક જાણવા જોઈએ જે સૂત્રને અકાલના સમયને છોડી વાચી શકાય છે તે ઉકાલિક છે અ ગબાહ્ય શ્રુતજ્ઞાન પણ આવશ્યક અને તદુવ્ય તિરિક્તના ભેદથી બે પ્રકારે છે એમા આવશ્યક સૂત્ર ઉત્કાલિક છે, અને તે છે પ્રકારનું છે, જેમ સામયિક ૧, ચતુર્વિશતિસ્તવ ૨, વદન ૩, પ્રતિક્રમણ ,
उ० २१
