Uttaradhyayan Sutram Part 01

Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 795
________________

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
समये घटादि मारभ्यते, तस्मिन्नेर समये निष्पयते, मदानयनतस्पिदविधान चमारोपणशिवकादिविधानादिभिचिरकालेनैतदुत्पत्तिर्भवति ॥ ४ ॥
अस्तु दीर्घ कार्यनिर्वर्तनक्रियामा क्रियायाः प्रथमसमय एस कार्य निष्पद्यते, इति चेन, यदि क्रियायाः प्रथमसमय एस कार्य निष्पधेत, तर्हि तत् तमोपलभ्येत, न चारम्भसमय पय घटादिरूप कार्य दृश्यते, नापि शिवकस्थास-कोश-कुंकूलादिसमये दृश्यते । स्तुि दीर्घक्रियामालस्यान्ते घटादिरूप कार्य दृश्यते, तस्मात् क्रियाया आरम्भकाले कार्य निप्पद्यते, इति कथन न युक्तम् , तस्य अतः "जिस समय में घट का बनना प्रारभ होता है वह उसी समय मे बन जाता है" यह कहना अनुचित है। यह चौथा पक्ष है ॥४॥ ____ यदि कोई फिर भी ऐसा कहे,कि कर्म को निर्वर्तन करने वाली क्रिया का काल भले ही अधिक हो इसमें हमें कोई आपत्ति नहीं है, परन्तु क्रिया से जो कार्य निष्पन्न होना होता है वह उस क्रिया के प्रथम समय में ही निष्पन्न हो जाता है, सो ऐसा कहना भी ठीक नहीं है। कारण कि यदि क्रिया के प्रथम समय में ही कार्य निष्पन्न हो जाता है तो वह उस समय ही दिखना चाहिये-परन्तु ऐसा तो होता नहीं है,
और न विवक्षित कार्य कोश कुशल शिवक स्थासक आदि समयों में प्रतीत होता है, किन्तु 'दीर्घक्रियाकाल के अन्त में ही निष्पन्न हुआ दिखलाई देता है । इसलिये ऐसा मानना कि क्रियाके आरभकाल मे ही घट बनकर तयार हो जाता है, यह कथमपि किसी तरह भी युक्तियुक्त 'પ્રારંભ થાય છે એજ સમયે તે બની જાય છે એમ કહેવું અનુચિત છે આ ચોથો મુદ્દો છે કn
જે કઈ કરી પણ એમ કહે કે, કમ-નિવર્તન કરવાવાળી ક્રિયાને કાળ ભલે અધિક હોય એમાં અમને કઈ વાધો નથી પરંતુ ક્રિયાથી જે કાર્ય નિષ્પનન થવું જોઈએ તે એ ક્રિયાના પ્રથમ સમયમાં જ નિષ્પન્ન બની જાય છે તેમ કહેવું પણ ઠીક નથી કારણ કે, જે ક્રિયાના પ્રથમ સમયમાં જ કાર્ય-નિપન્ન થઈ જાય છે, તે તે તે સમયે જ દેખાવું જોઈએ પરંતુ એવું તે બનતું નથી અને વિવક્ષિત કાર્ય, કેશ, કોદાળી, આકાર, સ્થાસક આદિ સમયમાં પ્રતીત થતું નથી પરંતુ દીર્ધ ક્રિયાકાળના એ તમા જ નિષ્પન્ન થયેલ દેખાય છે આ માટે એવું માનીએ કે કિયાના આરમ કાળમા જ ઘટ બનીને તયાર થઈ જાય છે તે આ કેઈ પણ રીતે માની શકાય તેવું * બાથી


Page Navigation
1 ... 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961