________________
કે જીવનસંધ્યા
આશામાં ઉષા હાથથી તે નહી ચાલી જાય ને ! અને શું ઉષા મોટી થઈ ગઈ છે? પરણ્યાને સાત વર્ષ થઈ ગયાં, અત્યારે તો ઉષા માત્ર બાવીસ વર્ષની જ છે. એના વન પર વર્ષોની જરાયે અસર નથી થઈ છતાં બા શા માટે એમ બોલે છે ? અરુણે માના સામે દષ્ટિ કરતાં કહ્યું. “બા ! બીજું કંઈ કહેવાનું છે?” - કમળા મનમાં ને મનમાં સળગી રહી હતી. તેણે ગંભીર વદને કહ્યું: “હા એક વાત કહેવાની છે.” જરા મનને સ્વસ્થ રાખી કમળાએ પોતાના મનની ગુપ્ત વાત અરુણ સમક્ષ હળવે રજૂ કરી.
સાંભળતાં જ અરુણ વજહતની માફક સ્તબ્ધ બની ગયે. સહેજ સ્વસ્થ થતાં તેણે વિહેવળ કંઠે કહ્યું: “બ, આ તું શું કહે છે?”
કમળાએ કહ્યું: “કેમ, હું કંઈ ખોટું કહું છું? મારી વાતમાં શું અન્યાય છે? લેકે શું આ પ્રમાણે નથી કરતાં?” * તીવ્ર સ્વરે અરુણ બોલ્યા: “લેકે ગમે તે કરે એ સાથે મારે નિસ્બત નથી, પણ તારે મને આવો અનુરોધ હવેથી ન કરો .”
કમળા રડી પડી. રડતાં રડતાં જ કહ્યું: “તને શું કહું? તને નિ:સંતાન જોઈને મારું હૃદય સળગી જાય છે. આની આ સ્થિતિમાં જે હું મરી જઈશ તો મારી સો જન્મ પણ મુક્તિ નહી થાય.”
અરુણના નયન સામે માતાને સમસ્ત નેહ, સ્વાર્થને કલુષિત રંગે રંગાયેલે શ્યામ દેખાયે. જે માતા છતાં નારી છે, અને એક નારીના જીવનનું દુર્ભાગ્ય અયોજન કરવા વ્યગ્ર થયેલ છે, તેના અંત:કરણમાં દેવત્વ કેટલું હશે?
