________________
ઉસ્થાનિકા
આજથી બાર વર્ષ ઉપર “ભારત સેવાશ્રમ સંઘ”ની અહીંની (સુરતની) એક શાખાના બાહોશ અને માયાળુ સંચાલક મહાનુભાવ સ્વામી આત્મસ્વરૂપાનંદે મને પ્રશ્ન પૂછો કે જૈન દર્શનને સંક્ષેપમાં પણ સચોટ રીતે બોધ કરાવે એવું કઈ પુસ્તક છે? મેં ઉત્તર આપે કે તત્વાર્થાધિરમશાસ, એના કર્તા ઇત્યાદિ વિષે પ્રશ્ન કરાતાં મેં કહ્યું કે એ વિદ્યાવારિધિ ઉમાસ્વાતિએ સંસ્કૃતમાં સૂત્રાત્મક શૈલીમાં રચેલું છે. એ વિકમની ત્રીજી શતાબ્દી જેટલું તે પ્રાચીન છે જ અને એ તમામ જેનેને-વેતાંબરેને તેમ જ દિગંબરને પણ આદરણીય છે. એના ઉપર સંસ્કૃતમાં ભાષ્ય તેમ જ સંસ્કૃતાદિમાં વિવિધ વિવરણે છે. આ સાંભળી એમણે કહ્યું કે ગુજરાતીમાં કઈ સૂત્રાત્મક પુસ્તક હેય અને તે જૈન તેમ જ અજૈન દર્શને વચ્ચેની સમાનતા તથા વિશિષ્ટતા ઉપર ટૂંકમાં યાચિત પ્રકાશ પડે તેમ હોય તે જણાવે. મારે સખેદ કહેવું પડ્યું કે આવું કઈ પુસ્તક મારા જેવા જાણવામાં નથી. આ વાતચીત બાદ મને એ વિચાર આવે કે તત્વાર્થાધિગમશાન જેવા ઉત્તમ સર્જનને
