________________
૨૮
જૈન દર્શનનું
[ સ. ૭૧ (૭૧) અંતરાલ ગતિ બે પ્રકારની છે. રાજુ અને વક,
મૃત્યુ થતાં મેલે નહિ જનારે જીવ અન્ય ભવ ધારણ ન કરે ત્યાં સુધીની એની ગતિને “અંતરાલ ગતિ' કહે છે.
કાજુ ગતિમાં એકે વળાંક લે પડતું નથી, જ્યારે વક ગતિમાં ઓછામાં ઓછા એક વળાંક તે હોય છે.
અજુ ગતિ એક જ સમયની છે, જ્યારે વક ગતિ વળાંકની સંખ્યા અનુસાર બે, ત્રણ કે ચાર સમયની હોય છે.
જુ ગતિ અને એકવિગ્રહ ગતિમાં તે જીવ આહારક જ છે. ત્રણ સમયની દ્વિવિગ્રહ ગતિમાં અને ચાર સમયની ત્રિવિગ્રહ ગતિમાં સંસારમાં રહેનાર જીવ અનાહારક (આહાર વિનાને) હોય છે.
જે પ્રદેશમાં જે સમયે વરસાદ વરસતો હોય એવે સમયે તપાવેલું બાણ છોડાય અને એ બાણ એ પ્રદેશમાં થઈને જાય તે તે જળના બિન્દુઓનું ગ્રહણ કરી તેને શોષતું આગળ ચાલે છે. એવી રીતે અંતરાલ ગતિ દરમ્યાન પણ જીવ કાર્પણ શરીર દ્વારા કર્મ-યુગલનું ગ્રહણ કરે છે.
(૭૨) મૃત્યુસમયે એ ભવના સ્થૂળ શરીરને છેડીને પરંતુ અંતરાલ ગતિથી તેજસ અને કાર્મણ શરીરને સાથે ચાલુ રાખીને જીવ જે નવીન ભવને પુદ્ગલેનું પહેલવહેલું ગ્રહણ કરે છે તે ગ્રહણ “જન્મ છે,
(૭૩) પર્યાપ્ત છ છે: (૧) આહાર-પર્યાપ્તિ, (૨) શરીર-પર્યાપ્તિ, (૩) ઇન્દ્રિય-પર્યાપ્ત, (૪)
