________________
૫ - દાન, શીલ, તપ અને ભાવના. આ ચાર ધર્મમાં પણ ભાવ ધર્મપ્રધાન કહ્યો છે, પરંતુ દાનાદિક નહિ - એ કુપ્રવચન.
૬ - વ્રત-નિયમ પચ્ચક્ખાણ એ તો ક્રિયા ધર્મ છે અને ક્રિયા તો જ્ઞાનની દાસી છે, માટે જ્ઞાનાદિક રૂપ ભાવના ઉત્તમ છે, પણ વ્રત-નિયમાદિ ક્રિયા ઉત્તમ નથી - એ કુપ્રવચન.
૭ - વળી પચ્ચક્ખાણ લઈને પાળી ન શકાય તો વ્રતભંગ કરવાથી મહાદોષ પ્રાપ્ત થાય છે, તે કરતાં ભાવના માત્રથી પચ્ચક્ખાણ લીધા વિના જ વ્રત-નિયમ પાળવા તે ઉત્તમ છે - એ કુપ્રવચન.
૮ - પચ્ચક્ખાણ લઈને પણ મન કાબૂમાં રહેતું નથી, નિત્ય નિયમ પ્રમાણે મન તો આહાર-વિહારમાં ભમતું જ રહે છે, ત્યારે પચ્ચક્ખાણ લીધું કામનું શું ? - એ કુપ્રવચન.
૯ - કોઈ જીવ અણભાવતી અથવા અલભ્ય (પ્રાયઃ ન મળી શકે એવી) વસ્તુનું પચ્ચક્ખાણ કરે ત્યારે તેની હાંસી કરે કે – એમાં તેં શું છોડ્યું ? ના મળી નારી ત્યારે બાવો બ્રહ્મચારી - એ કુપ્રવચન.
-
૧૦ - લોક સમક્ષ ઉભા થઈ હાથ જોડી ઠાઠમાઠથી પ્રત્યાખ્યાન ઉચ્ચરવું એ તો મેં પચ્ચક્ખાણ કર્યું એવો લોકદેખાવ-આડંબર છે, માટે જેમ ગુપ્તદાન ઘણા ફળવાળું છે, તેમ મન માત્રની ધારણાથી ધારેલું અને પાળેલું પચ્ચક્ખાણ ઘણા ફળવાળું છે - એ કુપ્રવચન.
ઈત્યાદિ બીજાં પણ અનેક કુપ્રવચનો છે, તો પણ એ ૧૦ મુખ્ય જાણી કહ્યાં છે. એ કુપ્રવચનો પ્રત્યાખ્યાન ધર્મનાં વિઘાતક અને ધર્મથી પતિત કરનારાં હોવાથી પ્રત્યાખ્યાન ધર્મમાં ઉજમાળ થયેલા જીવોએ આદરવાં નહિ, બોલવાં નહિ તેમ સાંભળવા પણ નહિ.
૧૫૬ ભાત્રિક ભાવત્રિક
