________________
સરસોત્તમ દ્રવ્ય
તલસાંકળી, વ૨સોલાં વગેરે, રાયણ અને કેરી વગેરે તથા દ્રાક્ષનું પાણી વગેરે, ડોળીયું અને તેલ વગેરે. એ સરસ-ઉત્તમ દ્રવ્ય અને લેપકૃત કહેવાય છે. ૩૮॥ નીવિયાતાં : સંસૃષ્ટ અને ઉત્તમ દ્રવ્યોની કલ્પ્યાકલ્પતા નીવિમાં-નીવિયાતાં, સંસૃષ્ટ દ્રવ્યો અને ઉત્તમ દ્રવ્યો, કોઈ ખાસ કારણ હોય તે સિવાય ખાવા ન કલ્પે; કેમ કે કહ્યું છે કે - ૫૩૯૫
વિગઈ અને નીવિયાતાં ખાવાથી નુકસાન
દુર્ગતિથી ભય પામેલા જે મુનિરાજ વિગઈ અને નીવિયાતાં ખાય, તેથી વિકારી સ્વભાવવાળી વિગઈઓ વિકારરૂપ હોવાથી બળાત્કારે દુર્ગતિમાં લઈ જાય છે. I૪૦ ચાર અભક્ષ્ય મહાવિગઈઓ
કુંતા, માખી અને ભમરીનું મધ ત્રણ પ્રકારે, કાષ્ઠ અને લોટની મદિરા - બે પ્રકારે, જળચર, સ્થલચર અને ખેચરનું માંસ - ત્રણ પ્રકારે તથા ઘીની જેમ માખણ ચાર પ્રકારે છે, એ અભક્ષ્ય છે. ૪૧
-
૭. બે પ્રકારે પચ્ચક્ખાણના ભાંગા
મન, વચન, કાયા. મન-વચન, મન-કાયા, વચન-કાયા અને ત્રિસંયોગે, કરવું, કરાવવું, અનુમોદવું, બબ્બેના અને ત્રણેયના યોગે, સાતીયા સાત અને ત્રણ કાળ. એકસો સુડતાલીશ ભાંગા. I૪૨॥
એ પચ્ચક્ખાણ શાસ્ત્રમાં કહેલા કાળ પ્રમાણે અને પોતે મન-વચન-કાયાથી પાળવું તથા જાણ અને અજાણ, પાસેથી – એમ ચારભાંગામાં ત્રણ ભાંગાની આજ્ઞા છે.।।૪૩॥ ૮. પચ્ચકખાણની છ શુદ્ધિઓ
સ્પર્શિત, પાલિત, શોધિત, તીરિત, કીર્તિત અને આરાધિત, એ છ શુદ્ધિ છે અને વિધિપૂર્વક જે પચ્ચક્ખાણ યોગ્ય વખતે લીધું હોય તે સ્પર્શિત. I॥૪૪॥
વારંવાર સંભાર્યું હોય - તે પાલિત, ગુરુ મહારાજને વહોરાવ્યા પછી વધેલાનું ભોજન, તે શોધિત, કંઈક અધિક કાળ થવા દેવો તે તીરિત અને ભોજન વખતે સંભારવું, તે કીર્તિત. ૪૫॥
એ પ્રમાણે બરાબર જાળવેલું, તે આરાધિત, અથવા પચ્ચક્ખાણ (તરફ) શ્રદ્ધા, જાણપણું, વિનય, અનુભાષણ, અનુપાલન અને ભાવશુદ્ધિ, એ પ્રકારે છ શુદ્ધિઓ 9.118911
ભાષ્યત્રિક ભાવત્રિક ૧૭૯
