________________
સુધી આહાર ન લેવાનો હોય તો પણ પચ્ચક્ખાણ કરવામાં ન આવે તો તે આહાર ત્યાગનો લાભ મળતો નથી. તેથી મુઠ્ઠી વાળી ત્રણ નવકાર ન ગણું ત્યાં સુધી ચારે આહારનો ત્યાગ, એ પ્રમાણે મુટ્ઠિસહિઅં પચ્ચક્ખાણ કરે તો આખા દિવસમાં ખાવા-પીવાના કલાક ૨ થી વધારે ન થાય. મહિનાના ૬૦ કલાક અને ૬૦ કલાકના ૨ દિવસ તો ૨૭।। દિવસ ઉપવાસનો એટલે ચાર આહારના ત્યાગ રૂપ વિરતિનો લાભ મળે. માટે મુક્રિસહિઅં પચ્ચક્ખાણ દરેકે કરવું જોઈએ. નાના છોકરાથી માંડીને મોટી ઉંમરના જીવનના છેલ્લા શ્વાસ સુધી આ પચ્ચક્ખાણ કરી શકે, પણ ઘરમાં આ સમજ આપનાર જ્ઞાની હોય તો કામ થાય.
તેમ જ ધારણા અભિગ્રહ પચ્ચક્ખાણમાં જુદી જુદી ધારણા કરી શકાય. ૧૪ નિયમ ધારીને દેશાવગાસિક પચ્ચક્ખાણ કરે, એ પહેલે નંબરે, પણ એ શક્ય ન બને ત્યાં સુધી દિવસમાં ૩૦ દ્રવ્યથી વધુ નહીં વાપરું. ઘરમાં કદાચ ૩૦ દ્રવ્યો બનતા પણ ન હોય છતાં “વિણ ખાધે વિણ ભોગવે ફોગટ કરમ બંધાય” એ ન્યાયે આપણે નિયમ ન કરીએ તો ન ખાવા છતાં અવિરતિનું પાપ લાગે છે. જેમ ઘરમાં ઈલેક્ટ્રિકનું Connection કરાવ્યા પછી લાઈટ ચાલુ ન કરીએ કે બહાર ગયા પછી ફોન એક મહિના સુધી ન વાપરીએ તો પણ Minimum Charge લાગે છે. તે રીતે અહીં આપણું દરેક ચીજ સાથે Connection હોવાથી અવિરતિનું પાપ લાગે છે માટે નિયમ કરવો જોઈએ. તેવી રીતે બીજા નિયમ પણ કરી શકાય. દા. ત. ૧૦૦ કિ.મી.ની બહાર જઈશ નહિ. મુંબઈ, અમદાવાદ, સુરત જેવા શહે૨માં પણ રોજ ૨૫-૫૦ કિ.મી. થી બહાર જવાનું હોતું નથી, તો એટલી દિશાને સંક્ષેપી લેવી અને તે મુજબ ધારણા અભિગ્રહં પચ્ચક્ખાણ કરી શકાય. રાત્રિભોજન કરવું પડતું હોય તે પણ રાત્રે ૮-૯ વાગ્યા પછી ચારે આહાર ત્યાગ અને સાંજે તિવિહાર પચ્ચક્ખાણ કરવાવાળા પણ અમુક સમય પછી પાણી પણ ત્યાગ અને પાણીનું પ્રમાણ ૧ ગ્લાસ - ૨ ગ્લાસથી વધારે નહિ, એ પ્રમાણે ધા૨ણા અભિગ્રહં પચ્ચક્ખાણ કરી વિરતિનો લાભ અવશ્ય મેળવવો જોઈએ.
જુદી જુદી રીતે ધારણા કરી શકાય તેવા નિયમો :
(૧) ૩૦ દ્રવ્યથી વધુ વાપરીશ નહિ.
(૨) ૧૦૦ કિ.મી. થી વધુ બહાર જઈશ નહિ.
(૩) આજે એકવારથી વધુ સ્નાન નહિ કરું.
૧૮૦ ભાષ્યત્રિક ભાવત્રિક
