________________
પર્વ તિથિમાધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૧૯૫
ગિરિજીનું વર્તમાન કટ્ટુ પણ તે વખતે નહેાતું: તેથી તે કાન્તિકી ચેામાસીની પૂનમે શ્રી સિદ્ધગિરિજીની નિકટના જૈન સઘે!, (આજે પણ ઘણે સ્થળે રીવાજ પ્રવર્ત્ત છે તેમ) શ્રી સિદ્ધગિરિજીની દિશામાં પાતપેાતાના ગામની બહાર વાજતે ગાજતે જઈ ને શ્રી સિદ્ધગિરિ જીની યાત્રારૂપે ગિરિવર સન્મુખ બેસી દર્શીન-ચૈત્યવંદન-પાંચ પાંચ સ્તવન કહીને ૨૧ ખમાસમણાં આપતા હતા અને તે ચામાસી પૂરી થયે શ્રી શ્રમણુસંઘનેા વિહાર કાર્ત્તિક વિશ્વ એકમે જ મુક્ત ગણાતા હતા, એમ જાણવા છતાં અને જયારે પૂનમે ચામાસી હતી ત્યારે શ્રી શ્રમણુસંઘ, શ્રી સિદ્ધગિરિજીની યાત્રા પણ તે પૂનમે જ કરતા હતા તેવા કાઈ ઉલ્લેખ તે તે નાટકીયા નિવેદનની જાહેરાતમાં પોતે પણ બતાવવા અશક્ત નીવડેલ હોવા છતાં શિષ્યમાહાદિથી પૂનમના ક્ષયે ઉદયાત્ ચૌદશના એક જ દિવસે ચૌદશ પૂનમ બંને તિથિનું આરાધન થઈ જતું હોવાના નિજના શિષ્યના નિરાધાર તરગમાં તણાઈ જઈ ને વાવૃદ્ધ ગણાતા શ્રી પ્રેમસૂરિજીને પણ એ રીતે શાસ્ત્ર અને પરપરાથી સદંતર વિરુદ્ધ ગપગોળા શ્રી શ્રમણસંઘના દેખતે ડાળે ગબડાવવાનું પારાવાર ભવવર્ધક પાપ પાવું પડેલ છે, તે નવામતની અસારતા અને ઘાર અન કારિતાનુ પ્રતીક છે. શ્રી સંઘમાં પૂનમે ચેામાસી હતી ત્યારે પણ આ નવા વગે કરેલ છે તેમ ઉયાત ચૌદશે ચામાસી થતી નહોતી અને લગભગ ૯૦૦ વર્ષથી ચૌદશે ચામાસી થાય છે તેમાં કૃદ્ધિ ઉદયાત્ ચૌદશે · સવારે પૂનમ અને સાંજે ચૌદશ' એવું અવળું વત્તન કોઈ એક પણ નથી:એ વાત પણ જણાવે છે કે-વામમાગી નવાવર્ગનું આ લખવું અને ખેલવું એ તેમની મતિવિભ્રમતાનુ માપક હાઈ ને શ્રી જૈનશાસ્ત્ર અને અવિચ્છિન્ન પરપરાથી સદ્દન્તર વિરુદ્ધ છે. ખુબ જ ભવવક છે.
મૂળસૂત્રોના-ચાકટિવુળમાલિળીસુ ન પડવુળ પોલŕ' એ પાઠ પણ સ પૂર્ણિમાને પૌષધથી સ્વતંત્રપણે આરાધવાનું જણાવે છે અને શ્રી શ્રાદિનકૃત્યમાં પણ-‘ઇન્હેં તિદ્દીન મામિ ના તિથી અા વાસરે ?' પાઠ દ્વારા મહિનામાં આરાધ્ય તરીકે જણાવેલ ‘એ આઠમ-એ ચૌદશ-પૂનમ અને અમાસ ’ એ છ પતિથિને વિષે પણ પૂનમને સ્વતંત્ર પતિથિ તરીકે જણાવેલ છે જઃ આથી લૌકિકટિપ્પણામાં ક્ષય આવે ત્યારે પણુ પૂનમની સ્વતંત્ર આરાધના એ રીતે આ નવા વર્ગની જેમ ઉડી ન જાય એ સારૂ જૈન ભીંતીયાં પંચાંગમાં ‘યે પૂર્વાં’ના વિધિ વડે તે ક્ષીણુપૂનમને ટિપ્પણાની ઉદયાત ચૌદશને તેરસે ખસેડીને તેનાં સ્થાને પ્રથમ ઉદ્દયાત્ પૂનમ બતાવાય છે. આ રીત પણ કાઈ નવીન નથી; સેકડા વર્ષો જુની પ્રાચીન અને અવિચ્છિન્ન પર પરાગત હાઈ ને અદ્યાપિ પ્રચલિત જ છે. આ નવા વર્ગ પણ સ. ૧૯૯૨ પહેલાં તે પેાતાનાં ભીંતીયાં પંચાંગામાં તે પ્રમાણે જ છાપીને વતા હતા.
6
આમ છતાં હવે તે વર્ગ, જયારે એ રીતે · પૂનમના ક્ષયે ચૌદશના એક જ દિવસે
