Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 546
________________

-
-
५३४
भगवतीमत्रे श्रुतज्ञानपर्यवाः प्रप्तप्ताः ? भगवानाह- ‘एवंचेव, एवं जाव केवलनाणस्स' हे गौतम ! एवमेव-मतिज्ञानवदेव श्रुतज्ञानस्यापि अनन्ताः पर्यायाः भवन्ति, ते च स्वपर्यायाः परपर्यायाः, एवं तथा यावत् - अवधिज्ञानस्य, मनःपर्यवज्ञानस्य, केवलज्ञानस्य च अनन्ताः पर्यायाः भवन्ति, तत्रापि स्वपर्यायाः परपर्यायाश्च, तत्र ये स्वपर्यायाः श्रुतज्ञानस्य स्वगताक्षरश्रुतादयो भेदाः ते चानन्ताः, क्षयोपशमवैचित्र्यविषयानन्त्याभ्यां श्रुतानुसारिणां बोधानन्तत्वात्, परपर्यायास्तु अनन्ताः सर्वभावानां प्रसिद्धा एव, एवमन्येषामपि अवध्यादीनां भेदाः बोध्याः, यावत्करणात्-'केवइया णं भंते ! ओहिनाणपज वा पण्ण्णता? गुणे हैं। अब गौतम स्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं- 'केवइयाणं भंते ! सुयनाणपज्जवा पण्णत्ता' हे भदन्त ! श्रुतज्ञानकी भी पर्यायें कितनी कही गई हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं- ' एवंचेव एवं जाव केवलनाणस्स' हे गौतम ! मतिज्ञानकी तरह ही श्रुतज्ञानकी भी पर्याये अनन्त होती हैं। ये पर्याये भी स्वपर्याय और परपर्याय के भेद से दो प्रकारकी कही गई हैं। इसी तरह से अवधिज्ञान, मनःपर्यवज्ञान और केवलज्ञान की भी पर्याये अनन्त होती हैं। श्रुतज्ञानकी स्वपर्याये' स्वगत अक्षरश्रुतादि भेदरूप हैं । और ये अनन्त हैं । क्योंकि क्षयोपशमको विचित्रता से और विषयभूत पदार्थोंकी अनन्तता से श्रुतानुसारी बोध अनन्त होते हैं । समस्तभावोंकी परपर्याये अनन्त होती हैं वह बात तो प्रसिद्ध ही है । इसी तरह से अवधिज्ञान आदि के भेदोंको भी जानना चाहिये । यहां यावत्पद से इस प्रकारका पाठ लगाया गया है 'केवइया णं भंते ! ओहिनाणपज्जवा पण्णत्ता श्रतज्ञाननी पर्याय 2ी ही छ ? उत्तर :- ‘एवं चेव एवं जाव केवलनाणस्स' હે ગૌતમ ! મતિજ્ઞાનની જેમ શ્રુતજ્ઞાનની પણ પય અનંત છે. આ પર્યાયે પણ સ્વપર્યાય અને પરપર્યાયના ભેદથી બે પ્રકારની કહેલ છે. આવી રીતે અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યવજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાનની પર્યાય અનંત છે. શ્રુતજ્ઞાનની સ્વપર્યાય સ્વગત અક્ષર જ્ઞાનાદિભેદરૂપ છે અને તે અનંત છે. કારણકે ક્ષયપશમની વિચિત્રતાથી અને વિષયભૂત પદાર્થોની અનંતતાથી શ્રુતાનુસારી બેધ અનત હોય છે. સઘળા ભાવની પરપર્યાયે અનન્ત હોય છે. આ વાત પ્રસિદ્ધ છે જ. આવી રીતે અવધિજ્ઞાન આદિના ભેદેને પણ જાણવા જોઇએ. અહીંઆ - યાવત - પદથી આ પ્રકારને પાઠ દર્શાવવામાં આવ્યો છે. केवइयाणं भंते ! ओहिनिाणपज्जवा पण्णत्ता ? गोगमा! अणंता ओहिनाण
श्री भगवती सूत्र:


Page Navigation
1 ... 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823