________________
૨૮૩
सुधा टीका स्था० ४ उ०४० ६ चिकित्सक स्वरूपनिरूपणम् द्वितीयः २ | तथा-एको व्रणकरोऽपि व्रणपरिमयपि च भवति । इति तृतीयः ३ । एको नो व्रणकरो नो व्रणपरिमर्शी च भवतीति चतुर्थः । ४ । इति द्रव्यत्रणमाश्रित्य व्याख्या |
भावव्रणमाश्रित्य तु - व्रणकरः - व्रणम् - अतिचारलक्षणं करोति कायेनेत्येवंशीलो भवति किं तु न व्रणपरिमर्शी - व्रणमतिचाररूपं परिमृशति - पुनः पुनः स्मरणेन स्पृशतीत्येवं शीलो न भवति इति प्रथमः १ |
तथा -एकः - व्रणपरिमर्शी - अतिचारस्य स्मरणेन पुनः पुनः स्पर्शनशीलो भवति किन्तु न व्रणकरः - अतिचारकरणशीलो न भवति कायतः संसारभयादिभिः । इति द्वितीयः २ । एवं शेषभङ्गद्वयम् ।
6
'कोई एक आत्मचिकित्सक ऐसा होना है जो व्रणको घावको स्पर्श करता है पर व्रणको करनेवाला नहीं होता है २। कोई एक तीसरा आत्मचिकित्सक ऐसा होता है जो व्रणको करनेवाला भी होता है और व्रणका स्पर्श करनेवाला भी होता ३ | और कोई एक आत्मचिकित्सक ऐसा होता है जो न व्रणकर होता है और न व्रणपरिमर्शीही होता है | यह व्याख्या द्रव्य व्रणको आश्रित करके की गई है भावव्रण को ओश्रित कर के व्याख्या इस प्रकार से है कोई एक आत्मचिकित्सक ऐसा होता है जो कायसे अतिचार रूप व्रणको करनेके स्वभाववाला होता है पर अतिचार रूप उस व्रणको वह पुनः पुनः स्मरणसे स्पर्श नहीं करता है १ कोई एक आत्मचिकित्सक ऐसा होता है जो अतिचार रूप व्रणको पुनः पुनः स्मरण से स्पर्श न करने के स्वभाકે જે ણુસ્પશી હાય છે પણ શુકર (ઘાવ કરનારા) હાતા નથી. (૩)કાઇ એક આત્મચિકિત્સક એવે! હાય છે કે જે વણકર પણ હાય છે અને ત્રણ- સ્પશી પણ ડેાય છે. (૪) કાઇ એક આત્મચિકિત્સક એવા હાય છે કે જે મણુકર પણ હાતા નથી અને ત્રણસ્પશી પણ હાતા નથી. આ ચાર પ્રકારે દ્રવ્યત્રણને અનુલક્ષીને પાડવામાં આવ્યા છે. ભાવત્રણની અપેક્ષાએ આત્મચિકિત્સકના નીચે પ્રમાણે ચાર પ્રકાર પડે છે-(૧) કાઈ એક આત્મચિકિત્સક એવા હાય છે કે જે કાયા વડે અતિચાર રૂપ ત્રણુ કરનારા હોય છે, પરન્તુ અતિચાર રૂપ તે ત્રણનું કરી ફરીને સ્મરણ કરનારા હાતા નથી. એટલે કે તે અતિચારના સ્મરણુ વડે સ્પર્શી કરનારા હાતેા નથી. (૨) કોઈ એક આત્મચિકિત્સક એવા હાય છે કે જે અતિચાર રૂપ ત્રણના ફરી ફરીને સ્મરણ વડે સ્પર્શ કરવાના સ્વભાવવાળા હૈાય છે. પશુ સ ́સારના ભય સ્માદિને કારણે
-
