Ratna Sanchay Granth

Author(s): Jethalal Haribhai Shastri, Kunvarji Anandji Shravak
Publisher: Kutchhi Oshwal Dasha Jain Mahajan

Page 6

(૫)
જૈન શાસ્ત્રમાં એટલા બધા સુવિસ્તૃત વિષે પ્રસિદ્ધ છે તેથી માત્ર જે જે કાળે જે જે વિષયની ગાથાઓ જાણવામાં આવી તે તે કાળે તે તે ગાથાને સંગ્રહ કરી અમુક અનુક્રમ ગોઠવ્યા હેય અને તેમાં પણ અનુપગપણે અમુક ફેરફાર રહી ગયું હોય તેને પાછો યથાયોગ્ય સ્થાને ગોઠવવાનો સમય કે વિચાર ન રહ્યું હોય એમ પણ કવચિત ધારી શકાય છે, જેમકે-અરિહંતના પ્રભાવને વિષય ૧૧ મા થી ર૩ મા વિષયની અંદર રાખવા યોગ્ય હતો તેને બદલે ૫ મે વિષય રાખ્યો છે તે અસ્થાને કહી શકાય, એવા અનેક સ્થળે જોવામાં આવવાથી એમ ધારી શકાય છે કે કર્તાએ તેવી અનુક્રમની અપેક્ષાને મુખ્ય ગણી નથી, માત્ર વિષયોના ઉપયોગીપણાને જ મુખ્ય સ્થાન આપ્યું છે અને તે જ યોગ્ય માની શકાય છે,
આ ગ્રંથમાં કર્તાએ ૫૪૭ પ્રાપ્ત ગાથાઓ ભિન્ન ભિન્ન ગ્રંથમાંથી ઉદ્ધરી છે અને કેટલી બે ગાથા પ્રશસ્તિ તરિકે પિતાની કરેલી છે, તથા ૫૪૧ મી ગાથા ખાસ જરૂરીયાત હોવાથી છપાવતી વખતે કર્મગ્રંથમાંથી લઈને નાંખી છે. તેથી કુલ ૫૫૦ ગાથાઓ આ ગ્રંથમાં થઈ છે. તેમાં પ્રશસ્તિના વિષય સહિત ગણતાં કુલ ૩૩૬ વિષયે આવ્યા છે. તે સર્વ વિષ ધર્માભિલાષીઓને અત્યંત હિતકર છે. આ સર્વ ગાથાઓ કયા કયા ગ્રંથોમાંથી ઉદ્ધરી છે? તે બાબત કર્તાએ કાંઈ પણ જણાવ્યું નથી. અમને છપાવતી વખતે તે જણાવવાની જરૂર લાગી હતી, પરંતુ તેટલો પ્રયાસ બની શક્યું નથી, કેમકે અનેક ગ્રંથોના વાચક અને તીવ્ર ઉપગવાળા મુનિ મહારાજ જ તેવો પ્રયાસ કરી શકે તેમ છે.
- આ ગ્રંથ અતિ ઉપયોગી હેવાથી તેને છપાવવાના મૂળ પ્રેરક શ્રી હર્બલી ધારવાડ જીલ્લાના નિવાસી શેઠ ચતુર્ભુજભાઈ તેજપાળ છે, તેમની પ્રેરણાથી જ આ ગ્રંથ છપાવ્યો છે. આ ગ્રંથની લખેલી પ્રતામાં મૂળ ગાથા અને તેનાપર જૂની રૂઢિ પ્રમાણે ટબ પૂરેલ હતું તેની ત્રણ પ્રતો મળી શકી હતી. તે ત્રણે ઘણી અશુદ્ધ હતી, તો પણ કેઈ કેઈ ઠેકાણે પ્રત્યંતર તરીકે