________________
૧૦૪
પ્રથમ દિવસ પર્યુષણાપર્વ
માગશર પોષ મહિનામાં ઉપવાસ કરવો હોય તો વિચાર થાય, પર્યુષણમાં સહજ રીતે ઉપવાસ થાય. સાધુ અતિથિ છે, રોજ આરાધના કરે. શ્રાવકને આરંભ સમારંભમાં ધર્મ થઈ શકતો નથી. સામાન્ય દિવસોમાં ત્રણ કલાક વ્યાખ્યાન સાંભળવા કોણ બેસે ? શાસ્ત્રકારોએ આ પર્વની સુંદર કૃપા કરી છે, અગિયારસ - બીજ- પાંચમ જ્ઞાન આરાધના કરવાની. આઠમ અને ચૌદસ ચારિત્રની આરાધના કરવાની. છ દિવસ જ્ઞાનની આરાધના, છ દિવસ ચારિત્રની` ૧૮ દિવસ સમ્યગ્દર્શનની આરાધના છે. જે પહેલી તકે જાગતો નથી તેને પછી પણ જાગવું પડશે. જે નાની વયમાં પંચપ્રતિક્રમણ ભણી ગયો તે મોટી ઉંમરે ન કરી શકે. જે નાની વયમાં તપ કરી શકે તે મોટી વયમાં ન કરી શકે. જે નાની વયમાં પૂજામાં લાગ્યો તે મોટી વયમાં ન કરી શકે.
કેટલાક એલાર્મ વાગે ને ઊઠી જાય.
કેટલાક ડંકા વાગે ને ઊઠે.
અમેરિકામાં કંબલ રાખી છે. ઝાટકા લાગે ને ઊઠે. કેટલાક નાના પર્વોમાં જાગી જાય. કેટલાક ચૌદશ આઠમે આરાધના કરે. કેટલાક ચોમાસીએ જાગે, તો કેટલાક છેલ્લે છેલ્લે ભાદરવે ‘ પણ જાગે. આ શાસ્ત્રકારોની દયાથી ધર્મ આરાધે તે માટે યોજના છે. બે શાશ્વતી અઠ્ઠાઈ. ચાર અશાશ્વની અઠ્ઠાઈ. મહાવિદેહમાં પર્યુષણની આરાધના નથી. બે ઓળી છે. મહાવિદેહના મનુષ્યો પ્રમાદી નથી માટે બે અન્નાઈ છે.
પ્રદૂષણ મુક્ત કરે તે પર્યુષણ
પર્યુષણના પહેલા સાત દિવસો આરાધનાના છે. લગ્ન કરવાનાં હોય ત્યારે બે મહિના પહેલાં ધમાલ કરે. ધર્મના સ્થાનોમાં પર્વ આપણને ઢંઢોળીને ઊઠાડે છે. મહિનાના ધરથી બધા તૈયારી કરવા લાગે છે. ભાદરવા શુદ ચોથે પરમાત્મા સાથે લગ્ન કરવાનાં છે. તેથી આમંત્રણ પત્રિકા પહેલેથી મોકલાવાય છે. પથ્થર જેવા જીવને પાણી બનવાની બેલ પુકારે છે. સંવત્સરી મહાપર્વ આવી રહ્યું છે. જાગો – જાગો.
ચાર પ્રકારના જીવો છે.
(૧) પથ્થર જેવા જીવો, કોઈને પ્રવેશ ન આપે.
(૨) ઘી જેવા જીવો, બે ચારને પ્રવેશ આપે.
(૩) તેલ જેવા, થોડા વધુને પ્રવેશ આપે.
(૪) પાણી જેવા, બધાંને પ્રવેશ આપે. પર્યુષણનો અર્થ
ચારે બાજુથી ભેગા મળીને આવવું, બેસવું, સાધના કરવી તે પર્યુષણ. પરિ-ઉષણા. પ્રદુષણથી મુક્ત થવું તે પર્યુષણ. આહાર-ભોજન હવા બધું પ્રદૂષિત છે. ફળો મધુર નથી, ઝેરી દવા છાંટી
