________________
બીજા ભવમાં જન્મ લેતા પહેલા કેટલાક જીવો આ દુનિયામાં ભૂત-પ્રેત થઈને રખડતા હોય છે, તેવું જે સંભળાય છે તેનું શું?
શ્રાદ્ધપક્ષમાં પિતા - દાદાનું શ્રાદ્ધ કરવાથી અવગતિએ ગયેલા તેઓ કાગડાના રૂપે તે ભોજન કરવા આવે છે, તેવી માન્યતાનું શું?
અવગતિએ ગયેલા કેટલાક પૂર્વજોની સારી ગતિ કરવા તેમની ઈચ્છા પ્રમાણેની ચીજો ક્યાંક મૂકવાની વાતો થાય છે, તેનું શું?
આ દુનિયાની કોઈક ચીજોમાં જો મન રહી ગયું હોય, આસક્તિ રહી ગઈ હોય તો તેનો જીવ વચલી દુનિયામાં રખડ્યા કરે છે તે વાતને શી રીતે સંગત કરાય?
ઉપરના સવાલો થાય તે સહજ છે, કારણકે આપણે જ્યાં વસીયે છીએ ત્યાં આવી વાતો ઘણીવાર આપણે સાંભળી હોય છે. આવી વાતો સાંભળવાના કારણે જીવ વધુમાં વધુ માત્ર પાંચ જ સમયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે તે વાત સ્વીકારવા મન કદાચ જલ્દી તૈયાર થતું નથી. પણ જૈનશાસનના તત્વજ્ઞાનને સમજ્યા પછી આ સવાલોના સમાધાન મળ્યા વિના રહેતા નથી.
. હકીકતમાં તો મોત થતાં જ ૧, ૨, ૩, ૪ કે પ સમયમાં આત્મા પોતાના કર્મો પ્રમાણેના સ્થાને ઉત્પન્ન થઈ જ જાય છે.
આત્માની આ ભવમાંથી પરભવમાં ગતિ થાય છે. એ ભવ વચ્ચે અવગતિ જેવી કોઈ ચીજ નથી. આત્માએ વચ્ચે રઝળવું પડે, તેની ઈચ્છાઓ કે આસક્તિઓ સંતોષાયા પછી જ તેને બીજો ભવ મળે વગેરે વાતોમાં કોઈ તથ્ય નથી.
હા! એવો નિયમ છે ખરો કે જીવ આ દુનિયાના જે ભૌતિક પદાર્થોમાં આસક્ત હોય ત્યાં તેને પરભવમાં જન્મ મળે. પંચાશક ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે "જલ્થ આસક્તિ તત્ય ઉપ્પત્તિ” એટલે કે જેમાં આસક્તિ, ત્યાં જન્મ. તેથી જે જીવોને પોતાની આસક્તિ પ્રમાણે કોઈ હલકા ભવોમાં જન્મ મળે છે તે જીવોને સારી ગતિ મળી ન હોવાથી તે જીવો અવગતિ (અવ = ખરાબ, ગતિ = ભવ) માં ગયા તેવું કહી શકાય ખરું. અહીં અવગતિ એટલે બે ભવો વચ્ચેની રઝળપાટ કરાવનારી ગતિ નહિ સમજવી પણ હલકી ગતિ રૂપ બીજો ભવ સમજવો.
વળી, આ વિશ્વમાં, આપણી પૃથ્વીના નીચેના ભાગમાં વ્યંતર-વાણવ્યંતર વગેરે દેવો પણ વસે છે. તેમાં ભૂત, પિશાચ વગેરે દેવોની વાતો પણ છે. તે હલકા દેવો છે. કેટલાક જીવો મૃત્યુ પામીને ભૂત-પ્રેત તરીકેના અવતાર પામી શકે છે. તેઓ ભૂતપ્રેતના હલકા ભવો પામ્યા હોવાથી અવગતિ (હલકી ગતિ)માં ગયા તેમ કહી શકાય. પણ તે તેમની બે ભવ વચ્ચેની અવસ્થા નથી પણ તેમનો બીજો ભવ જ છે. આ ભૂત-પ્રેત બનેલા તે જીવો ક્યારેક પોતાની અધૂરી વાસનાઓ સંતોષવા આ
કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩ માં
