________________
સ્થિર રહેવા જોઈએ તે સ્થિર રહે છે. જે અવયવો નરમ રહેવા જોઈએ તે નરમ રહે છે.
શરીરના અવયવોની સ્થિરતા - અસ્થિરતા માટે આ બે કમ મૂળભૂત રીતે જવાબદાર છે. બહારના નિમિત્તો પણ તેમાં પોતાની રીતે ભાગ ભજવે છે, પણ મુખ્ય કારણ તો આ કર્મો છે.
કોઈ માણસ ગુસ્સામાં આવીને મુક્કો મારે તો દાંત પડી જાય છે. દાંતમાં રોગ થતાં, તે હલવા લાગે ને છેવટે પડી પણ જાય. ટી. બી. વગેરે થતાં હાડકા ગળી પણ જાય. કોઈ પ્રહાર કરે તો હાડકું તુટી પણ જાય, કોઈ મંત્ર પ્રયોગ કરે તો આખું શરીર અકડાઈ જાય તેવું પણ બને. આવી ઘટનાઓ શરીરમાં થતી જણાય ત્યારે તે તે નિમિત્તોની ઉપર ગુસ્સો ન કરાય. આર્તધ્યાન કે રૌદ્રધ્યાન પણ ન કરવું. પણ તે નિમિત્તો પ્રત્યે ઉદાસીનતા કેળવીને તેના મૂળ કારણ કને ખતમ કરવા પ્રયત્ન કરવો જોઈએ.
(૧૧ - ૧૨) શુભ -અશુભ નામકર્મ માનવ - દેવ -નારક – તિર્યંચ વગેરેનું જે શરીર તૈયાર થાય છે, તેના જુદા જુદા આંગોપાંગ તૈયાર કરવાનું કાર્ય આંગોપાંગ નામકર્મનું છે. તૈયાર થયેલા તે આંગોપાંગને તેના યથાયોગ્ય સ્થાને ગોઠવવાનું કાર્ય નિર્માણ નામકર્મનું છે; પણ મનમાં સવાલ પેદા થાય કે જુદા જુદા જીવોના કેટલાક આંગોપાંગ સુંદર લાગે છે, ગમે છે, શુભ ગણાય છે જ્યારે કેટલાક આંગોપાંગો સારા લાગતા નથી. લોકોને ગમતા નથી. તે અવયવો જોઈને અરુચિ કે જુગુપ્સા થાય છે. તેની અશુભ તરીકે ગણત્રી થાય છે, તેમાં કારણ શું હશે?
સામાન્ય રીતે માનવના શરીરમાં નાભી (ડૂંટી) થી ઉપરનો ભાગ અને આગળનો ભાગ દુનિયામાં શુભ મનાય છે. માથું, આંખ, કાન, નાક, જીભ વગેરે અવયવો સુંદર મનાય છે. તે અવયવો આકર્ષક છે, માટે સારાં મનાય છે; એવું નથી. અહીં આકર્ષકતા કે અનાકર્ષકતાની વાત નથી પણ ગમાં અને અણગમાની વાત છે. આ ગમો અને અણગમો પેદા કરવાનું કાર્ય શુભનામકર્મ અને અશુભનામકર્મ કરે છે.
એવી જ રીતે કેટલાક પશુઓના મોંઢા, સુંઢ, શિંગડા વગેરે અવયવો આપણને જોવા જેવા લાગે છે. જ્યારે નાભીથી નીચેના અવયવો દુનિયામાં ખરાબ મનાય છે. મૂત્રાશય, મળાશય, ગર્ભાશય, પગ વગેરે અવયવો અશુભ મનાય છે. આની પાછળ અશુભનામકર્મ કારણ છે.
જો કે આમાં અપવાદ પણ હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે પગ અશુભ ગણાય છે. પણ પૂજનીય પુરુષોના- મહાપુરુષોના પગને ચરણ કહેવાય છે. તેની પૂજા કરાય છે. આમ તો કોઈના પગને અડવાનું ગમે નહિ, ભૂલમાં કોઈનો પગ અડે તો ગુસ્સો આવે. “સમજે છે શું? તારો ટાંટીયો તોડી દઈશ.” શબ્દ દ્વારા આક્રોશ વ્યક્ત કરાય છે. છતાં
કાકા ૯૭ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩
