________________
લોઢું ગરમ થઈ ગયું છે હવે ઘા મારવામાં વાર કરવી જોઈએ નહીં. એમ જાણીને મુનિ યૂલિભદ્રએ કહ્યું “કોશા હું બાર વર્ષો સુધી તારી પાસે રહ્યો. મેં અને મેં શું મેળવ્યું? આની ઉપર ચિંતન કર. અણમોલ એવો માનવ જન્મ મળ્યો પરંતુ શરીરના સુખોમાં, નીચ કાર્યોમાં આયુષ્યના વર્ષો-વર્ષ વ્યતીત કરી દીધા. ખોયું કેટલું? મેળવ્યું કેટલું? શું આ કાયા અમર છે? શું સુખોપભોગથી તૃપ્તિ થાય છે? તે ૧૨ વર્ષો સુધી મારી સાથે સુખોપભોગ કર્યો? શું તને તૃપ્તિ થઈ? શું અહીંથી નરકાદિ દુર્ગતિઓમાં ભ્રમણ કરવા જવું છે? પડવું છે કે ઉપર ઉઠવું છે? સુખ દુઃખની વાસ્તવિક વ્યાખ્યાને સમજો.
કોશા વિચારાધીન થઈ ગઈ. એને મુનિના એક એક વાક્યમાં સત્યતાનો અનુભવ થવા લાગ્યો. એની આત્મા ઉપરથી આસક્તિના પડદા ધીરે ધીરે હટવા લાગ્યા. થોડા સમય પછી એણે કહ્યું કે “ મહાયોગી ! મારા અપરાધોને ક્ષમા કરો. આપના પવિત્ર પરમાણુએ મારા વિકારોને શાંત કરી દીધા છે. આપની નિર્વિકારિતાની સામે હું હારી ગઈ.” મુનિવરે એને આશ્વસ્ત કરતાં કહ્યું કે “કોશા તું હારી નહીં જીતી ગઈ છે. તું જ નહીં આપણે બંને જીતી ગયા છીએ. કામવિજયની અગ્નિ પરીક્ષામાં હું પણ નિશ્ચલ રહ્યો અને સાથે જ તારૂં ચિંતન પણ હવે નિર્મલ અને વિકારમુક્ત થવા લાગ્યું છે. આ જ તો હું ઈચ્છતો હતો.” ત્યારે કોશાએ કહ્યું કે “કૃપાનાથ ! હવે તો મને આપના ચરણોમાં લઈને ધર્મનું જ્ઞાન પ્રદાન કરો.” મુનિ સ્થૂલિભદ્રજીએ કહ્યું “હે કલ્યાણી ! બધાના શરણદાતા અરિહંત વીતરાગ પ્રભુ છે. એમના ચરણ-શરણથી તમારું કલ્યાણ થશે.” મુનિ યૂલિભદ્રએ કોશાને શ્રાવક ધર્મનું તત્ત્વ સમજાવ્યું. થોડાક જ દિવસોમાં તે શ્રમણોપાસિકા બની ગઈ તથા બાકીનું ચાતુર્માસ તત્ત્વજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કરવામાં પૂર્ણ કર્યું.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થતાં જ સિંહ ગુફાવાસી વગેરે ત્રણેય મુનિ પોતાના ગુરૂદેવની પાસે આવ્યા. મુનિ સંભૂતિવિજયે ત્રણેયને દુષ્કર કહીને સ્વાગત કર્યું પરંતુ જેવા મુનિ સ્થૂલિભદ્ર આવ્યા ત્યારે ગુરૂદેવશ્રીએ “દુષ્કર મહા દુષ્કર” એમ કહેતાં સાત ડગલાં આગળ આવીને એમનું સ્વાગત કર્યું. આ જોઈને યૂલિભદ્ર મંત્રી પુત્ર છે, માટે ગુરૂદેવના હૃદયમાં પક્ષપાત છે. એમ વિચારીને અન્ય મુનિ એમની ઈર્ષા કરવા લાગ્યા. આઠ મહિના પછી સિંહગુફાવાસી મુનિ સ્થૂલિભદ્ર મુનિ સાથે સ્પર્ધા કરવા માટે કોશાની ચિત્રશાળામાં ચાતુર્માસ કરવા માટે પોતાના ગુરૂદેવ પાસે આજ્ઞા માંગવા આવ્યા. ગુરૂદેવ શ્રી સમજી ગયા કે ઈષ્યવશ થઈને આ આજ્ઞા માંગી રહ્યા છે. એમણે મુનિને બહુ સમજાવ્યું. પરંતુ ગુરૂ આજ્ઞાની અવહેલના કરીને તે કોશા વેશ્યાને ત્યાં ચાતુર્માસ કરવા ચાલ્યા ગયા.
124)
