________________
પોતાના જીવનનો અંત કરી દે છે. તો પછી પાંચે ઈન્દ્રિયોના વિષયમાં આસક્ત બનેલા મનુષ્યની શું સ્થિતિ થતી હશે? વિષયોમાં આસક્ત બનેલો મનુષ્ય માત્ર આ ભવ જ નહીં પરંતુ પોતાના કેટલાય ભવ બગાડી દે છે. આ વિષયોમાં પાગલ બનીને એને ક્યાં ક્યાં નથી ભટકવું પડતું? એ આપણે રૂપસેન અને સુનંદાની કહાણીના માધ્યમથી જોઈશું.
કૃષિભૂષણ નામના નગરમાં કનકધ્વજ નામનો રાજા રાજય કરતો હતો. રાજા ન્યાયી, પ્રજાપાલક તેમજ શૂરવીર હતા. રાજાની રાણીનું નામ યશોમતી હતું. રાણી યશોમતી માત્ર રૂપવતી જ ન હતી પરંતુ ગુણવાન અને શીલવાન પણ હતી. એમને ગુણચંદ્ર અને કીર્તિચંદ્ર આ બે પુત્ર તથા સુનંદા નામની એક પુત્રી હતી. બધાનું જીવન સુખમય વ્યતીત થઈ રહ્યું હતું. સુનંદા હમણાં શૈશવના શૃંગારથી સજજ હતી કે એક દિવસ એણે પોતાના રાજમહેલના ઝરૂખામાંથી એક અપ્રિય ઘટના દેખી.
સુનંદાએ જોયું કે સામેવાળી હવેલીમાં એક પુરૂષ નિર્દયતાથી પોતાની પત્નીને મારી રહ્યો હતો. એની પત્ની હાથ જોડીને વિનંતી કરી રહી હતી કે “હે નાથ ! હું નિર્દોષ છું, મારી ઉપર દયા કરો આજ સુધી મેં ક્યારેય પણ આપની આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન નથી કર્યું. છતાં પણ આપ મને કેમ મારી રહ્યા છો ?” પરંતુ પત્નીની વાતને અનસુની કરી તે એને મારતો જ રહ્યો. આ દશ્ય જોઈને સુનંદાના મનમાં પુરૂષના પ્રત્યે દ્વેષની ભાવના જાગૃત થઈ ગઈ. એના મનમાં એજ વિચાર ચાલવા લાગ્યો કે એ પુરુષ બન્યો એનો મતલબ એ કે મોટો થઈ ગયો? આ સ્ત્રી બની એનો મતલબ શું ગુલામ બની ગઈ ? પત્ની એટલે કે કોઈની દાસી? પુરુષ તારી ક્રૂરતાને ધિક્કાર છે ! એક અબલા ઉપર હાથ ઉઠાવવાવાળા કાયર પુરુષને ધિક્કારતી તે પાછી પોતાના ખંડમાં પહોંચી ગઈ. એના વિષાદ ભર્યા ચહેરાને જોઈને એની સખીએ એના દુઃખનું કારણ પૂછ્યું ત્યારે સુનંદાએ આખી ઘટનાનું વર્ણન કરતાં અંતમાં કહ્યું “સખી! પુરુષની નિર્દયતા તથા સ્ત્રીની વિવશતા જોઈને મેં નિશ્ચય કર્યો છે કે હું ક્યારેય વિવાહ નહીં કરું” સુનંદાની આ વાત સાંભળીને બધી સખીઓ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ. એમણે કહ્યું “આ શું કહી રહી છે સુનંદા, જરા વિચારીને બોલ. હમણાં તો તું નાસમજ છે માટે તે આ નિર્ણય લઈ લીધો. પરંતુ જયારે યૌવનવયને પ્રાપ્ત કરીશ ત્યારે ખબર પડશે કે પુરુષ વિના જીવન વ્યતીત કરવું કેટલું મુશ્કેલ છે. પોતાની સખીઓના બહું સમજાવ્યા પછી પણ સુનંદા પોતાના નિર્ણય ઉપર અટલ રહી. એણે કહ્યું “કંઈ પણ થાય સખી તમે મારા માતા-પિતાને મારો આ નિર્ણય બતાવી દેજો, કે મારી લગ્ન કરવાની કોઈ ઈચ્છા નથી. ભવિષ્યમાં ક્યારેય વિવાહ કરવાની ઈચ્છા થશે તો હું કહી દઈશ.”
પરંતુ સુનંદાનો સંકલ્પ વધારે દિવસો સુધી ટકી શક્યો નહીં. દેખતાં જ દેખતાં બાલ્યાવસ્થા ત્યાગ કરીને યૌવનના પગથિયા ઉપર કદમ રાખ્યો. એક દિવસ સુનંદાએ સામેવાળી હવેલીમાં જોયું કે એક પુરૂષ પોતાની પત્નીને પુષ્પોથી શ્રૃંગાર કરી રહ્યો છે. પત્ની ખડખડાટ હસી રહી છે. પતિ એને પ્યાર કરી રહ્યો છે. આ બધુ સુનંદા દેખતી જ રહી ગઈ. ત્યારે સુનંદાના મનોભાવને ઓળખતાં એમની સખીએ પૂછ્યું “સખી! આ દૃશ્ય જોઈને તને શું વિચાર આવ્યો? સુનંદાએ કહ્યું “એજ કે મને
