________________
દ, વૈરાગ્યના વિચારમાં મસ્ત મને કોશાના રૂપમાં વૈતરણી નદી દેખાતી હતી. એનું નૃત્ય સ્મશાનમાં ડાકણનું નૃત્ય થઈ રહ્યું હોય એવું મને મહેસૂસ થતું હતું. એના ઘરેણાં ફાંસીના ફંદા જેવા લાગી રહ્યા હતા. એના હાસ્યમાં રડવાનો અવાજ સંભળાતો હતો. મને લાગી રહ્યું હતું જો હું આ ચક્કરમાં ફસાઈ ગયો તો ક્યાંય નોય નહીં રહું. ૭. મને દશવૈકાલિક સૂત્રમાં બતાવવામાં આવેલા અગબ્ધન કુલના સાપનો ખ્યાલ આવ્યો, જે અગ્નિમાં પડીને ભસ્મ થવા માટે તૈયાર થઈ જાય છે. પણ વમન કરેલા ઝેરને પાછું પીતા નથી. ૮. મલ્લિનાથ ભગવાને રાજાઓને જે પ્રમાણે સ્ત્રીની અશુચિ કાયાનો ખ્યાલ કરાવ્યો હતો, રાજીમતીએ રથનેમિને જે ઉપદેશ આપ્યો હતો, જંબુ સ્વામીએ પોતાની આઠ પત્નીઓને જે દષ્ટાંત આપ્યું હતું, તે બધું મારા દિમાગમાં ચિત્ર-પરંપરાની રૂપમાં ઉમટી રહ્યું હતુ. ૯. એક વખતના વાસનાના વિચારમાત્રથી વીર્યનાશ અને શારીરિક-માનસિક તણાવથી જે શરીર ઈન્દ્રિય, મન અને આત્માને નુકશાન થાય છે તેની મને જાણ હતી. માટે પ્રતિદિન આવી અનેક વિચારધારાઓથી હું મારા આત્માને સુરક્ષિત બનાવી દેતો હતો, જેનાથી કોશાના બધા પ્રયત્નો નિષ્ફળ જતા. સિંહગુફાવાસી મુનિ સાચ્ચે જ ધન્ય છે આપને! આપના ભાવોને ! આપ જીતી ગયા અને હું હારી
ગયો.
આ પ્રમાણે બધા સ્થૂલિભદ્ર મુનિની પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. સમય પોતાની ગતિથી વહેવા લાગ્યો. ભવિતવ્યતાના યોગથી જગતમાં પરિસ્થિતિઓ બદલાતી રહી. એ સમયે ૧૨ વર્ષનો ભયંકર દુષ્કાળ પડ્યો. આ અકાલનાં કારણે સાધુઓને ભિક્ષા પણ દુર્લભ બની ગઈ. પરિણામસ્વરૂપ ભૂખથી પીડિત અનેક મુનિ સ્વાધ્યાય કરવામાં અસમર્થ બનતા ગયા. શ્રુત અને સિદ્ધાંતનું વિસ્મરણ થવા લાગ્યું. માટે પાટલીપુત્ર નગરમાં સમસ્ત શ્રમણ સંઘ એકઠો થયો. જે મુનિને જે સૂત્રનું અધ્યયન યાદ હતું, એને એકઠું કરવામાં આવ્યું. આ પ્રમાણે શ્રીસંઘે મળીને અગીયાર અંગોનું સંયોજન કર્યું.
એ સમયે બારમાં દૃષ્ટિવાદને જાણવાવાળા એકમાત્ર ભદ્રબાહુ સ્વામી જ હતા, જે નેપાળ દેશમાં ‘મહાપ્રાણ” ધ્યાન કરી રહ્યા હતા. અન્ય સાધુઓને દૃષ્ટિવાદનો અભ્યાસ કરવાને માટે શ્રી સંઘે બે મુનિઓને તૈયાર કરીને ભદ્રબાહુસ્વામીની પાસે મોકલ્યા. એ બંને મુનિઓએ ભદ્રબાહુસ્વામીને પ્રણામ કરતાં કહ્યું કે “ગુરૂદેવે આપને પાટલીપુત્ર નગરમાં પધારવાનો આદેશ આપ્યો છે.” ભદ્રબાહુ સ્વામીએ કહ્યું: “અત્યારે હું મહાપ્રાણ ધ્યાન કરી રહ્યો છું માટે અત્યારે હું ત્યાં નહીં આવી શકું.” એ બંને મુનિઓએ આવી શ્રીસંઘ તેમજ ગુરૂદેવને બધી વાત જણાવી. ભદ્રબાહુ સ્વામીના આ પ્રત્યુત્તરને જાણીને શ્રીસંઘ તેમજ ગુરૂદેવે ફરીથી બે શિષ્યોને તૈયાર કરી ભદ્રબાહુ સ્વામીની પાસે
