Book Title: Gujarati Bhashanu Bruhad Vyakaran
Author(s): Ravbahadur Kamlashankar Pranshankar Trivedi
Publisher: Macmilan and Company Limited
View full book text
________________
સર્વનામઃ પ્રકારાદિ
૧૭૧ પરિ૪૩-રાજસ્થાની–-પ, ને સવાર પરથી અપ-સરિઝક-ગોષ્ઠિા રાજ. મોહેં-ઓલિ-ઓલ્યો. “પાર'=સામે કિનારે વાર-પાસેને કિનારે “ઓ' કરતાં પિલેર દૂરનાને લાગુ પડે છે.
સાપેક્ષ સર્વનામ-જે એ સાપેક્ષ સર્વનામ છેકેમકે એ વાપર્યા પછી તેની અપેક્ષા રહે છેજ-તે વાપરવું જ પડે છે. તે એકલું વાપરી શકાય; એની પહેલાં જે ન મૂકીએ તે એ ચાલે, પરંતુ જેની પછી તો “તે” આવવું જ જોઈએ.
જે ને તે આ બે શબ્દ વચ્ચે સંબંધ હોવાથી અને સંબંધ ટ્રિનિષ્ટ છે-હમેશ બે કે વધારે પદાર્થમાં રહે છે–તેથી જેને તે એ પરસ્પર સંબંધી સર્વનામ કહેવાય છે.
જેનાં રૂપ તેનાં જેવાં જ થાય છે. સંસ્કૃતમાં ચટૂ એ સાપેક્ષ સર્વનામ છે. પ્રાકૃતમાં ને ન્ થાય છે. પ્રાકૃતમાં પુંલિંગમાં પ્રથમાનું એકવચન ને પ્રથમાનું બહુવચન જે છે; અપભ્રંશમાં પુલિંગમાં પ્રથમાનું એકવચન નો-9 ને બહુવચન લે છે. નપુંસકમાં પ્રાકૃત અને અપભ્રંશમાં પ્રથમા ને દ્વિતીયાનું એકવચન છે.
હિંદી, મરાઠી, પંજાબી, ને સિંધીમાં પ્રથમાનું એકવચન નો છે. ગુજરાતીની પેઠે ઉકલી ને બંગાળીમાં ૨-વિનિ છે.
g, ગં રૂપ હું, તં ની પેઠે જૂની ગુજરાતીમાં વપરાય છે, મુગ્ધાવધ
કિયા કરિવઈ જ મુલિગઉ હુઉ સુ કર્તા (ક્રિયા કરવામાં જે . મૂળને–પ્રથમને છે તે કર્તા). - જે પૂછઇ (જે પૂછે છે કે જે પૂછઇ તે કર્મ જીણું કરી કરઈ લિઇ દિઈ ઇત્યાદિ યુક્તિ જિહાંઈ અનઈ જીણું કરી કર્તા કિયા સાધઈ તે કરણ (જેણે કરી કરે છે, લે છે, દે છે, ઈત્યાદિ યુક્તિએ જ્યાં અને જેણે કરી કિયા સાધે છે તે કરણ).
