________________
२०
ए त्रण शाखाओने उल्लेखी, तेनो निरास करे छे.४६ टाको ए अपभ्रंशनी शाखा हती, एम मार्कण्डेये नोंघेलो पण नहि स्वीकारेको हरिश्चन्द्र नामे वैयाकरणनो अभिप्राय हतो. राजशेखर टाक प्रदेशने अपभ्रंशनो प्रयोग करनार जणावे छे. आम टाकीने अपभ्रंशनी शाखा तरीके गणवी सयुक्तिक छे." आ प्रमाणे देश्यभाषाओनी असरने लीघे मूळगत अपभ्रंशनी जुदी जुदी शाखाओ पडे, ते स्वाभाविक छे. आथी अपभ्रंशना एकत्वने कोइ रीते बाध आवतो नथी. परंतु प्राचीन देश्यभाषाओने अपभ्रंश तरीके गणवाथी, अपभ्रशनो विशिष्ट अर्थ लक्षित करी शकातो नथी.
अपभ्रंशनो बे प्रकारनो प्रवाह आपणी भाषाना इतिहासमां देखा दे छे. एक प्रवाह चारणी भाषामां ऊतयों छे; ज्यारे बीजो प्रवाह आपणी बोलाती अर्वाचीन भाषाओमां ऊतयों छे. जे देश्य बोलीओना प्रतीकरूप अपभ्रंश भाषा हती, तेमांथी हिंदना पश्चिम प्रदेशनी अर्वाचीन देश्यभाषाओ ऊतरी आवेली छे. अने साहित्यमा ते अपभ्रंशनो ज आदर्श लई विकसेली छे.
चारणी भाषा अपभ्रंशना स्वरूपने टकाववा यत्न करवा लागी; पण ते भाषा बीजा समजी शके तेवी चारणोने बनाववी तो रही ज. आ प्रमाणे ते विकृत थई. अपभ्रंशनुं आ विकृत स्वरूप ' अवहट' तरीके ओळखावा लाग्यु. मैथिल कवि विद्यापतिए 'कीर्तिलता' नामे काब्य अवहट्ठ' भाषामां लक्ष्यु छे.५५ प्राकृत पिंगलनां दृष्टांतो 'अवहह' भाषामां छे.४६ संदेशकरास नामे पंदरमा सैकानी आसपास लखाएलं काव्य 'अवहह' भाषामां छे. * विद्यापतिनी ‘भाषा पर टीका करता डॉ. सुनीतिकुमार चेटरजी लखे छे. “ The practice of employing this western literary speech in the eastern tracts continued in Mithila at least as late as the time of Vidyapati. Vidyapati's compositions in Avahattha have been mentioned before (See. P. 104.); and in his Avahattha, naturally there is a considerable mingling with contemporary early Braja-bhakha forms, as well as Maithili forms; and frequently the influence of Maithili phonology and orthography is
४३. नमिसाधुः रुद्रटना काव्यालंकार. २. १२. उपर टीका. ४४. जुओ अ. पा. टिप्पण पा. ३५-३८. ४५. कीर्तिलता (सं. बाबुराम सक्सेना) नागरी प्रचारिणी सभा. पा. ७. ४६. Pischel: G. P. Eint, . २८. ४०. जुभो म. पा. संस्कृत निवेदन पा. ७. निम्ननोंध. २३.
